ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΑΛΑ ΤΟΥΡΚΑ

  Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος*   Λίγο πριν μπω στο αεροπλάνο για Κωνσταντινούπολη, χαζεύοντας  στο βιβλιοπωλείο του αεροδρομίου, έπεσα πάνω του: Αχμέτ Ουμίτ, «Έγκλημα στο Πέρα» ( Εκδ. Πατάκη). Ιδανικό βιβλίο για συντροφιά  σ αυτό το ταξίδι, σκέφτηκα. Και μπήκα μαζί του στο αεροπλάνο. Λοιπόν σήμερα θέλω να σας μιλήσω γι αυτό το «αλα τούρκα» αστυνομικό μυθιστόρημα. Όχι ως ειδικός. Ούτε της λογοτεχνίας γενικά ούτε της αστυνομικής ειδικά. Αγαπώ την Αγκάθα Κρίστι, τον Ρέιμοντ Τσάντλερ,  τον Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ. Μ αρέσει να αφήνομαι να με παρασέρνουν στην  με μαθηματική ακρίβεια διαδρομή που έχουν σχεδιάσει για τον αναγνώστη, από το  έγκλημα, μέχρι την στιγμή του θριάμβου, δηλαδή την εξιχνίασή του. Ο θρίαμβος βέβαια είναι πραγματικός όταν ο αναγνώστης δεν έχει ανακαλύψει τον δολοφόνο, πριν  το κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας. Μ αρέσει όμως  η αστυνομική λογοτεχνία  να είναι πρωτίστως λογοτεχνία. Η Π. Ντ. Τζέημς σημειώνει πως «… οι αναγνώστες αναζητούν μυθιστορήματα μυστηρίου τα οποία προσφέρουν την ικανοποίηση μιας πλοκής που πείθει, αλλά να μπορούν δικαίως να τα απολαμβάνουν ως σοβαρά μυθιστορήματα». Πριν από το  «Έγκλημα στο Πέρα», η προσωπική μου εμπειρία με το είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας, είχε να κάνει με εκείνο  τον ψυχρό, εγγλέζικο φλεγματικό χειρισμό  των γεγονότων, καταστάσεων,…

Continue Reading ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΑΛΑ ΤΟΥΡΚΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΣΑΝΙΔΙ ΣΤΟ ΒΙΝΥΛΙΟ

Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος* Η  μεταγραφή θεατρικού υλικού από τον φυσικό του χώρο, δηλαδή το σανίδι της σκηνής σε άλλες μορφές, είναι μια παλιά υπόθεση. Πριν γίνει εύκολη η καταγραφή της εικόνας,  διασώθηκαν ηχητικά, πάρα πολλά διαμάντια του θεατρικού λόγου, αλλά και των τραγουδιών και της μουσικής που αποτελούσαν οργανικό  μέρος των  παραστάσεων. Το είδος της μουσικής και των  τραγουδιών  αυτών,  έρχονται  από την εποχή της δημιουργίας του νεώτερου Ελληνικού κράτους. Με την  γέννηση της  «ευρωπαϊκής» ελληνικής μουσικής, σε αντιδιαστολή με την  παραδοσιακή μουσική και το δημοτικό τραγούδι. Θεατρική τους αφετηρία, το κωμειδύλλιο που ήταν μια   ψεύτικη  θεατρική «ελληνικότητα». Είναι οι πρώτες απόπειρες καλλιέπειας της συλλογικής μας  εικόνας. Τα ήθη, οι μουσικές, οι συμπεριφορές, δεν παρουσιάζονται όπως πραγματικά είναι, αλλά όπως τα ήθελαν οι δημιουργοί τους, επί τω ευρωπαϊκότερον! Απόηχος αυτής της τάσης, είναι κάποιες παλιές ελληνικές ταινίας «φουστανέλας» όπου αυτή η καλλιέπεια υπάρχει στο λόγο, στο ντεκόρ, στα ήθη που αναπαριστώνται, ακόμα και στη μουσική. Βλέπουμε να χορεύουν οι ήρωες της ταινίας στο πανηγύρι του χωριού με τις κάτασπρες φουστανέλες τους, και αυτό που ακούμε είναι πολλές φορές  τσάμικα και καλαματιανά, παιγμένα από  ευρωπαϊκή ορχήστρα με  την ανάλογη μουσική αισθητική. Παρ όλα αυτά, πολλά τραγούδια των κωμειδυλλίων,  έγιναν στην…

Continue Reading ΑΠΟ ΤΟ ΣΑΝΙΔΙ ΣΤΟ ΒΙΝΥΛΙΟ

ΤΑ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΑΥΡΙΑΝΗ ΗΜΕΡΑ

     Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος* Στην  «κοινωνία της τηλεόρασης»  στην οποία  έχουμε εγκλωβιστεί, θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες και προστατευτικές για το κοινό διατάξεις. Θα πρέπει οι «πάροχοι περιεχομένου επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής» να έχουν μαζί με τα γενναία δικαιώματά τους και υποχρεώσεις. Το σχέδιο νόμου «για τα κανάλια»  όπως συνηθίζουμε να λέμε, είναι έτοιμο και έχει μπει  σε διαβούλευση. Μαζί του και ένα άλλο εξ ίσου σημαντικό  για το οπτικοακουστικό πεδίο, που είναι  η δημιουργία  Εθνικού  Κέντρου  Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ). Το πρώτο νομοσχέδιο περιγράφει ακριβώς τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών και βάζει σε τάξη το τοπίο. Το δεύτερο, δημιουργεί μια βάση δεδομένων, ένα ευρετήριο,  όπου θα μπορεί κάποιος να βρει οτιδήποτε έχει καταγραφεί οπτικά ή ακουστικά στην Ελλάδα, από την εφεύρεση  του τρόπου   καταγραφής ήχου και εικόνας έως τα σήμερα. Γιατί δεν προχώρησε το πρώτο νομοσχέδιο, εκείνο δηλαδή για τα κανάλια;  Αυτό  έχει να κάνει με το κολοβό  Εθνικό  Ραδιοτηλεοπτικό Συμβουλίου (ΕΣΡ). Πρόκειται για ένα εννεαμελές συμβούλιο που έχει μείνει με πέντε μέλη, λόγω παραιτήσεων και που βαρύνεται με ένα σωρό  παραλήψεις. Στην αρμοδιότητα της Προεδρίας της Βουλής ήταν η διαδικασία  τακτοποίησής του, για να προχωρήσει το εκ βάθρων  νέο ΕΣΡ,  ή έστω…

Continue Reading ΤΑ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΑΥΡΙΑΝΗ ΗΜΕΡΑ

ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΟΜΟΡΦΩΝ ΑΛΟΓΩΝ

         Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος*   «Η χώρα των όμορφων αλόγων». Αυτό είναι το όνομα που  έδωσαν οι Πέρσες στην Καππαδοκία. «Κατπατούκα» την έλεγαν. Πριν από τους Πέρσες όμως, την μνημονεύει ο Ηρόδοτος, μιας και οι πρώτοι κάτοικοι, εγκαταστάθηκαν εκεί περί το 1600 π.χ.  ήταν οι Χεταίοι με πρωτεύουσα τη Χατούσα. Πολλοί λαοί και πλήθος πολέμων στη συνέχεια, έφερε σε αντιπαράθεση Σκύθες, Μήδους, Πέρσες, τους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου,  τους επίγονους της Ελληνιστικής εποχής, και  Ρωμαίους, έως τον 1ο μ.χ. αιώνα . Ατή την εποχή,  το ελληνικό στοιχείο είναι ακμαίο  (ακόμα και εβραϊκές κοινότητες μιλούν και γράφουν ελληνικά), ο χριστιανισμός εξαπλώνεται και η πόλη της Καισαρείας, αναδεικνύεται  σε κορυφαίο  κέντρο  παιδείας και φιλολογίας.  Με την επικράτηση των Σελτζούκων Τούρκων περί τον 11ο αι., οι χριστιανικοί πληθυσμοί  μετακινούνται προς την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια και την Αμισό. Οι  Ρωμιοί  που έμειναν ήσαν λίγοι σε σχέση με τους τουρκικούς πληθυσμούς.  Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την τεράστια απόσταση από τα κέντρα του Ελληνισμού μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία, συνετέλεσε ώστε να κρατήσουν οι Ρωμιοί Καππαδόκες   τη θρησκεία τους, να χάσουν όμως την γλώσσα τους. Μιλούσαν πια  είτε αποκλειστικά τουρκικά, ή χρησιμοποιούσαν ένα καππαδοκικό ιδίωμα με ελληνικές λέξεις, ενσωματωμένες…

Continue Reading ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΟΜΟΡΦΩΝ ΑΛΟΓΩΝ

Ο ΤΣΙΓΓΑΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΣΑΜΙΚΟΣ

Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος* Δεν γνωρίζουμε πολλά για τη μουσική των αρχαίων μας. Τα λίγα γραπτά  δείγματα της,  δεν μας φωτίζουν ιδιαίτερα. Δεν έφτασαν ως εμάς οι μουσικές των τραγωδιών, οι δελφικοί ύμνοι, τα τραγούδια των συμποσίων, γιατί δεν υπήρχε για πολλούς  ιστορικούς  λόγους,  η συνέχεια στο ανθρώπινο καλλιτεχνικό δυναμικό που θα αναλάμβανε την «μεταφορά» τους μέσα από τους αιώνες. Αντίθετα, από τα μεσαιωνικά χρόνια και μετά, το δημοτικό τραγούδι, είχε καλύτερη τύχη. Το τραγούδι αυτό που ζυμώθηκε με την καθημερινότητα, τους αγώνες, τις αγωνίες, τα καλά και τα δύσκολα του λαού και του τόπου, ευτύχησε να έχει κατά πρώτον σπουδαίο δημιουργό.  Τον ίδιο τον λαό. Λέξη τη λέξη και νότα τη νότα, το ύφαινε, πατώντας  σε παλιότερους μουσικούς  δρόμους. Όμως δεν έφτανε μόνον αυτό. Χρειάζεται και η συνεισφορά και των μουσικών που θα το κοινωνήσουν  στα πανηγύρια, τους γάμους, και τις χαρές των ανθρώπων. Οι γηγενείς Έλληνες μουσικοί ήταν πάντα σπουδαίοι και δημιουργικοί. Σχεδόν κάθε χωριό  είχε τη δική του κομπανία. Ήταν νοικοκυραίοι άνθρωποι, που  μετά τις εργασίες στην ύπαιθρο ή στα άλλα επαγγέλματα τους, έκαναν το κέφι τους με τη μουσική. Έτσι το χωριό τους αλλά και τα κοντινά χωριά, είχαν τη δική τους κομπανία. Έπαιζαν τραγούδια του…

Continue Reading Ο ΤΣΙΓΓΑΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΣΑΜΙΚΟΣ

Ο ΓΑΜΟΣ ΩΣ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ

  Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος*   Σε καιρούς διαζυγίων ας μιλήσουμε για γάμους λοιπόν. Κι ας επικεντρωθούμε στην τελετή, μιας και αυτή είναι ένα από τα πιο σημαντικά  γεγονότα της  ζωής του ανθρώπου.  Σε όλη την  ιστορία της ανθρωπότητας, η γαμήλια τελετή,  κατείχε πρωτεύουσα θέση στις χαρές  του βίου. Οργανώθηκε σε δρώμενα με μακραίωνη πορεία, που εμπλουτίζονταν με νέα στοιχεία, καθώς τα χρόνια περνούσαν. Δρώμενα που παραπέμπουν σε θεατρική κατασκευή. Εδώ, η νύφη, ο γαμπρός, οι γονείς, ο κοινωνικός περίγυρος αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους, τους οποίους παίζουν με παιδικό αυθορμητισμό, αλλά και με τον σεβασμό και την σοβαρότητα που ταιριάζει στα «πατροπαράδοτα». Στην αρχαία Αθήνα, γάμοι γίνονταν όλον τον χρόνο. Όμως,  κάποιες εποχές ήταν πιο δημοφιλείς για την τέλεσή τους.  Ο Ησίοδος επικεντρώνει ως καταλληλότερη, την τέταρτη μέρα του μήνα, χωρίς να ξεκαθαρίζει αν εννοεί την τέταρτη από την αρχή,  ή το τέλος. Η ημέρα όπου υπάρχει πανσέληνος, είναι καταλληλότερη για άλλους. Γι αυτό και στην «Ιφιγένεια εν  Αυλίδι» ο Ευριπίδης, βάζει να απαντά  ο Αγαμέμνονας  στο ερώτημα της Κλυταιμνίστρας για το πότε θα γίνει ο γάμος, « Όταν συμπληρωθεί ο κύκλος της σελήνης». Με θυσίες στους Θεούς ξεκινούσαν οι γάμοι στην Αθήνα του Χρυσού Αιώνα. Τις ονόμαζαν «προτέλεια γάμων», τις…

Continue Reading Ο ΓΑΜΟΣ ΩΣ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ

ΛΑΪΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΕ ΛΑΪΚΗ ΤΙΜΗ

            Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος*   Η ανάγκη πολλών εφημερίδων να  διασωθούν οικονομικά, τις οδήγησε σε μια αληθινή  βιομηχανία εκδόσεως παράλληλων εντύπων, που προσφέρονται αντί ενός χαμηλού αντιτίμου στους αναγνώστες, μαζί με  την εφημερίδα. Αυτή η μαζική  κυκλοφορία  βιβλίων, κυρίως  «απλοποιημένης»  λογοτεχνίας, έρχεται από μακριά.  Το μεγάλο, το «λαϊκό» κοινό, δεν ήταν σε θέση να αγοράσει και να έρθει  σε επαφή με κορυφαία, σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Βρήκε λοιπόν σε αυτές τις εκδόσεις την δίοδο  που είχε ανάγκη για  τον κόσμο της ανάγνωσης και του βιβλίου. Στην Αθήνα της εποχής του Όθωνα,  εμφανίζεται το παιδικό περιοδικό « Μύρια Όσα», με θέματα  παιδαγωγικά.  Στα επόμενα χρόνια, το περιοδικό για μεγάλους «Εκλεκτά Μυθιστορήματα», που εμφανίζεται το 1884, τολμά την έκδοση λογοτεχνικών έργων με τίτλους  εμπορικούς για την εποχή, όπως «Το Χανουμάκι», ο «Μαρμαρωμένος Βασιλιάς», ή η «Μαρία η Πενταγιώτισα», όλα  σε έκταση περίπου 80 σελίδων. Στη συνέχεια, έχουμε   βιβλία που απευθύνονταν  σε παιδιά και ήταν  μεταφράσεις  έργων του Δουμά, του Ντίκενς, του Θερβάντες κ.α.  Έχουμε ακόμα  εκδόσεις μικρών αυτοτελών φυλλαδίων, που περιείχαν σε περίληψη γνωστά  μυθιστορήματα. Στις εκδόσεις της εφημερίδας   «Ακροπόλις», τυπώνονται  έργα όπως «Η Πλωτή Πόλις και άλλα διηγήματα» του Ιουλίου Βέρν, ο «Κατάσκοπος και…

Continue Reading ΛΑΪΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΕ ΛΑΪΚΗ ΤΙΜΗ