Ο Θέμης που δεν είναι πυροτέχνημα

  14.09.2013 Στο Φεστιβάλ Βενετίας, στη διάσημη Μόστρα, ένας Έλληνας ηθοποιός, απέσπασε το βραβείο Volpi, για την καλύτερη ανδρική ερμηνεία, με τη συμμετοχή του στην ταινία του Αλέξανδρου Αβρανά «Miss Violence». Ο Θέμης Πάνου. Ο Θέμης της συντεχνίας μας. Ο φίλος και συνοδοιπόρος στα πολιτικοκοινωνικά των νεανικών μας χρόνων. Ο Θέμης που δεν είναι πυροτέχνημα! Που τόσα χρόνια επέμενε με πείσμα στον δύσκολο και μοναχικό δρόμο του ήθους, της σκληρής δουλειάς, των ακριβών επιλογών και του οράματος. Δεν γλίστρησε ποτέ στα εύκολα. Δεν ακολούθησε την πεπατημένη λόγω της ανάγκης για επιβίωση όπως κάναμε πολλοί. Έμεινε ιεραποστολικά να μάχεται εντός Θεάτρου με όρους επαχθείς. Προερχόμενος από τη θεατρομάνα ομογένεια της Κωνσταντινούπολης, σπούδασε Θέατρο στη Δραματική Σχολή «Ε. Χατζίκου» και στη συνέχεια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διεύρυνε τους ορίζοντές του και βάθυνε και την εργασία του όσον αφορά την υποκριτική. Να λοιπόν το παράδειγμα. Κατ' αρχήν σε όλα τα παιδιά που έρχονται να σπουδάσουν και στη συνέχεια να υπηρετήσουν το Θέατρο. Φιλαράκια βλέπετε; Δεν υπάρχει μόνο το life style. Δεν θριαμβεύει μόνο η σαβούρα. Δεν είναι παντοδύναμα τα «κολλητιλήκια». Δεν χρειάζεται να «δώσεις» για να απολαύσεις. Το μόνο που χρειάζεται να δώσεις (χωρίς εισαγωγικά), είναι την ψυχή σου στο…

Continue Reading Ο Θέμης που δεν είναι πυροτέχνημα

“Πολλά θέατρα!!!”

  02.11.2013 Του Πάνου Σκουρολιάκου*   «Πολλά θέατρα στην Αθήνα, βρε παιδί μου... Μα τι κάνουν όλοι αυτοί;». Κοίτα τώρα βάσανο που σου έχουν οι νοικοκυραίοι... Γιατί να υπάρχουν ηθοποιοί, σκηνοθέτες, συγγραφείς που επιμένουν να εκφραστούν. Να πασχίζουν να αρθρώσουν λόγο, να υλοποιούν τα όνειρά τους και να συνδιαλέγονται με το κοινό, μέσω μιας παράστασης! Κοίτα που εν τέλει πείστηκαν πως οποιαδήποτε μορφή τέχνης είναι μια δαπανηρή και άχρηστη πολυτέλεια... Ευχαρίστως αποδέχθηκαν την παντελή έλλειψη δημόσιας φροντίδας στο θέατρο, τον κινηματογράφο, τη μουσική, το βιβλίο. Μιας και, ως άχρηστα όλα αυτά, θα πρέπει να εκλείψουν, γιατί βρισκόμαστε σε κρίση! Και όταν οι ηθοποιοί, οι σκηνοθέτες και οι μουσικοί πασχίζουν να δημιουργήσουν μέσα από «χαρακώματα» κυριολεκτικά, δηλαδή συναυλίες, παραστάσεις, εκθέσεις σε εναλλακτικούς χώρους ή μέσα από κοινωνικές συλλογικότητες, ενοχλούνται και με αυτό! Δηλαδή με τι θα ήταν ευχαριστημένοι; Με ένα διάταγμα που θα όριζε αυστηρά τον αριθμό των εν λειτουργία θεάτρων, των αναγκαίων παραστάσεων καθώς και των ασχολουμένων με διάφορες σάχλες του τύπου θέατρο, σκηνή, κουλτούρα και τα συμπαρομαρτούντα; Οι γκρινιάρηδες στους οποίους αναφέρομαι συνήθως είναι οι ίδιοι που αποθεώνουν την «ελεύθερη αγορά» και τη μαγική δύναμή της «να καθορίσει τα πάντα». Αυτή η ιδεοληψία τους όμως ισχύει για την υγεία,…

Continue Reading “Πολλά θέατρα!!!”

Άϋλη Πολιτισμική Κληρονομιά

28.06.2013 Πλάι στα υλικά πολιτισμικά αγαθά του παρελθόντος που μας συντροφεύουν και σήμερα, όπως ο Παρθενώνας, το Ταζ Μαχάλ, οι πυραμίδες της Αιγύπτου ή τα ερείπια των Ίνκας, έρχεται από τα βάθη των αιώνων και ένα άλλο, βαρύ φορτίο, αυτό της άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς. Τι να φταίει άραγε για την απαράδεκτη επίδοσή μας και σε αυτό το σπουδαίο ζήτημα; Φταίει το κακό το ριζικό μας ή οι επιλογές της πολιτικής ηγεσίας όλα αυτά τα χρόνια; Άνθρωποι αδαείς, που ως υπουργοί Πολιτισμού η μόνη τους αγωνία ήταν να δώσουν επιχορήγηση στους κομματικούς τους φίλους ή στους συλλόγους της εκλογικής τους περιφέρειας, πώς αλλιώς θα συμπεριφέρονταν Εννοούμε με τον όρο αυτόν ζωντανές εκφράσεις που έχουν φτάσει ως εμάς, όπως οι προφορικές παραδόσεις, χοροί, τραγούδια, δρώμενα, γιορτές, τελετές, κατασκευές χειροποίητες, παλιές τεχνικές. Κληρονομιές που κυκλοφορούν ανάμεσά μας, άλλοτε ως σημαντικά κομμάτια της σύγχρονης ζωής μας και άλλοτε ως πολιτισμικές εκφάνσεις που διατηρούνται στη ζωή με κόπο και σε μικρή κλίμακα. Η προστασία και η ανάδειξη αυτού του πλούτου είναι καθήκον μέγιστο δικό μας, ώστε η πολιτισμική πολυμορφία που θα αναδειχθεί να λειτουργήσει ως ασπίδα απέναντι στον παγκόσμιο πολιτισμικό "χυλό" που επιβάλλεται από την περίφημη παγκοσμιοποίηση. Σε πολλές περιπτώσεις, ένα πολιτισμικό αγαθό το μοιράζονται περισσότεροι του ενός…

Continue Reading Άϋλη Πολιτισμική Κληρονομιά

Πάνος Σκουρολιάκος: Επιστρέφω στον κύκλο της συστηματικής συγγραφής

  27.10.2013 Είναι από τους ελάχιστους γραφιάδες που δεν βαρυγκομούν όταν τους ζητήσεις να κόψουν ένα κείμενό τους. "Άσκηση γραφής" αποφαίνεται ορθά κοφτά, και σε ελάχιστο χρόνο το αποτέλεσμα της "κοπτοραπτικής" του αποδεικνύεται εφάμιλλο, αν όχι καλύτερο, της πρώτης γραφής. Κάθε Σάββατο από τις σελίδες της "Αυγής" με τα "Πολυ-πολιτισμικά" του σκαλίζει το πολιτικό μεδούλι του πολιτισμού αναδεικνύοντας μια γραφή ασκημένη σε πιο δύσκολα πεδία. Παλιά καραβάνα στο θέατρο ο Πάνος Σκουρολιάκος. Ηθοποιός με περγαμηνές και σπάνιο ήθος, σκηνοθέτης και δάσκαλος, επιτυχημένος καλλιτεχνικός διευθυντής στο ΔΗΠΕΘΕ Λαμίας, με την πρόσφατη κυκλοφορία της συλλογής διηγημάτων "Ξύλινα, χάλκινα, πνευστά" από τις Εκδόσεις του Αυγούστου αποδεικνύεται και πεζογράφος αξιώσεων. Από τη θητεία του στην μπάντα της Νέας Σμύρνης, στα χρόνια τα μαθητικά, προέκυψε ο τίτλος της συγκεντρωτικής αυτής έκδοσης που περιλαμβάνει τις δύο πρώτες συλλογές διηγημάτων του, την "Αγκούσα" και την "Άδεια Πλατεία". Γραμμένες την περίοδο της νεότητας, έρχονται με αναλλοίωτη τη νεανική τους φρεσκάδα να "κουμπώσουν" στην εποχή μας, αφού οι ιστορίες του ιχνογραφούν έναν "θίασο αγνώστων στην αρχή μεταξύ τους, αλλά που τους ενώνει το μεγάλο φορτίο της μοναξιάς και της κοινής λύπης", όπως λέει γι' αυτές ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος. Ήταν τότε στα χρόνια της μαθητείας στην μπάντα της Νέας…

Continue Reading Πάνος Σκουρολιάκος: Επιστρέφω στον κύκλο της συστηματικής συγγραφής

Χρώματα και υφάσματα στο αρχαίο δράμα

Το Θέατρο ως υπόθεση συνόλου συγκεντρώνει πολλές τέχνες για το τελικό αποτέλεσμα, που είναι το γεγονός της παράστασης. Το οπτικό ζωντάνεμα των επιλογών του σκηνοθέτη, η μορφή που δίνεται με τα χρώματα και τις κατασκευές σε σκηνικά αλλά και στα κοστούμια των ρόλων είναι ένας από τους άξονες που στηρίζουν και κινούν το οικοδόμημα της σκηνικής πραγμάτωσης του γραπτού λόγου που πρέπει να γίνει ήχος, κίνηση, μουσική, εικόνα. Στην περιοχή της αναβίωσης του αρχαίου δράματος στο ελληνικό θέατρο, η σκηνογραφία συνόδευσε το σκηνικό γεγονός από την πρώτη στιγμή της γέννησής του. Στις αρχές του 20ού αιώνα δύο σοβαρές θεατρικές μονάδες, η «Νέα Σκηνή» του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και το «Βασιλικό Θέατρο» με εμψυχωτή τον Θωμά Οικονόμου, δίνουν ιδιαίτερο βάρος στο εικαστικό μέρος. Οι δύο αυτοί σκηνοθέτες υπηρετούν ο καθένας την προσωπική του αισθητική γραμμή, και σε αυτήν εντάσσουν και τον νεοεμφανιζόμενο τομέα της Σκηνογραφίας - Ενδυματολογίας. Ο Χρηστομάνος ανεβάζει το 1901 την «Άλκηστη» του Ευριπίδη. Επιμελείται ο ίδιος τα σκηνικά και τα κοστούμια. «Το σκηνογράφημα στο σύνολό του ακολούθησε την αίσθηση που είχε το σκηνικό της Γαλλικής Κωμωδίας για τον Οιδίποδα Τύραννο του Μουνέ Σουλλύ, αλλά η όψη του ήταν Μινωική» (εφημ. «Άστυ», 23.11.1901). Άλλες περιγραφές, αναφέρουν ότι τα κοστούμια ήταν…

Continue Reading Χρώματα και υφάσματα στο αρχαίο δράμα

26 χρόνια από τον θάνατο του Αλέκου Σακελλάριου

Όταν βρέθηκα δίπλα στον Αλέκο Σακελλάριο, ήταν ήδη ένας θρύλος. Ήταν το καλοκαίρι του 1988 και συναντηθήκαμε για να ανεβάσουμε, με σκηνοθέτη τον ίδιο, το έργο του “Μανωλάκης ο βομβιστής”. Το είχε γράψει κατά την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας στην Ελλάδα και “έπαιζε” κωμικά με τις βόμβες που έβαζαν αντιστασιακοί, τότε. Η κατάσταση στη χώρα είχε πια αλλάξει. Η χούντα είχε περάσει, το ΠΑΣΟΚ ήταν στην εξουσία, και οι στρεβλώσεις που οδηγούσαν εκείνη την εποχή στο 1989, με το σκάνδαλο Κοσκωτά και την κυβερνητική συνεργασία δεξιάς και αριστεράς το ’89 ήταν επί θύραις. Ο “Μανωλάκης” ήταν, λοιπόν, μια κωμωδία, όχι από τις “κλασικές” του Σακελλάριου. Πραγματεύεται ένα θέμα που δεν είναι από τα πιο οικουμενικά που έπιασε στα τόσα πολλά θεατρικά που μας παρέδωσε. Ξεκινήσαμε λοιπόν πρόβες στο σπίτι του, επί της οδού Ευελπίδων στο Πεδίο του Άρεως. Όλοι, γύρω από το γραφείο του. Αρχίσαμε την ανάγνωση, και μείναμε αρκετόν καιρό να κάνουμε “καθιστή πρόβα”. Εμείς, άπειροι στην καθημερινή εκφορά του λόγου επί σκηνής, που όμως έχει προσωπικότητα και ουσία, τον χαζεύαμε όταν δίδασκε την “τέχνη της ατάκας”. Πώς αυτός, ένας συγγραφέας κατ’ ουσίαν και εξ ανάγκης σκηνοθέτης, ήξερε τόσο πολύ καλά να “πλασάρει την ατάκα” και να την κάνει…

Continue Reading 26 χρόνια από τον θάνατο του Αλέκου Σακελλάριου