23.11.2013   Όταν βρέθηκα δίπλα στον Αλέκο Σακελλάριο, ήταν ήδη ένας θρύλος. Συναντηθήκαμε το καλοκαίρι του 1988 για να ανεβάσουμε, με σκηνοθέτη τον ίδιο, το έργο του «Μανωλάκης ο βομβιστής». Το είχε γράψει κατά την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας στην Ελλάδα και «έπαιζε» κωμικά με τις βόμβες που έβαζαν αντιστασιακοί τότε. Ξεκινήσαμε πρόβες στο σπίτι του, επί της οδού Ευελπίδων στο Πεδίον του Άρεως. Γύρω από το γραφείο του αρχίσαμε την ανάγνωση και μείναμε αρκετό καιρό σε «καθιστή πρόβα». Εμείς, άπειροι στην καθημερινή εκφορά του λόγου επί σκηνής, που όμως έχει προσωπικότητα και ουσία, τον χαζεύαμε όταν δίδασκε την «τέχνη της ατάκας». Αναρωτιόμουν πως αυτός, ένας συγγραφέας κατ' ουσίαν και εξ ανάγκης σκηνοθέτης, ήξερε τόσο πολύ καλά να «πλασάρει την ατάκα» και να την κάνει να φαίνεται σημαντική, να έχει ποικιλία, και να μαγνητίζει τον θεατή. Κρεμόμασταν από τα χείλη του. Κάτι μάθαμε. Αποχαιρετίσαμε το θρυλικό γραφείο του πιο καλοί ηθοποιοί από αυτό που ήμασταν όταν την πρώτη μέρα χτυπήσαμε το κουδούνι του. Την πρόβα διέκοπταν συχνές αφηγήσεις με ιστορίες από τη ζωή του στην τέχνη. Ήταν ανεπανάληπτος ο τρόπος που είχε να αφηγείται το κάθε τι. Ακόμα και το πιο ασήμαντο το έκανε να φαίνεται σημαντικό. Και το…

16.11.2013 Στο θεατρικό έργο του Αλέκου Σακελλάριου «Οι Γερμανοί ξανάρχονται», ο Θόδωρος γυρνά σπίτι του μετά τη δουλειά, στην μετακατοχική Αθήνα. Πίνοντας το καφεδάκι του στην κοινόχρηστη αυλή των σπιτιών - δωματίων της εποχής, αποκοιμιέται και βλέπει τον απόλυτο εφιάλτη. Οι Γερμανοί ξανάρχονται. Ανακαλύπτουν το κρυμμένο στο πηγάδι ραδιόφωνο, από όπου οι υπόδουλοι Έλληνες άκουγαν τις εκπομπές του BBC, και τότε αρχίζει το πραγματικό δράμα. Η Γκεστάπο τους κυνηγά, κρύβονται, και προκειμένου να πέσουν στα χέρια της ετοιμάζονται να βγουν στο βουνό. Λίγο πριν αναλάβουν δράση τα όπλα, ο Θόδωρος ξυπνάει. Ήταν απλώς ένας εφιάλτης! Ευτυχώς! Λοιπόν, δεν ξέρω αν φταίει η επαγγελματική διαστροφή μου, αλλά αυτή την περίοδο μάλλον βλέπω κι εγώ έναν παρόμοιο εφιάλτη. Βλέπω πως, ενώ ψηφίστηκε δημοκρατικά μια κυβέρνηση, γίνονται πράγματα παρανοϊκά! Και αυτοί που τα κάνουν, οι κυβερνήτες μας, δηλαδή, είναι χαρούμενοι επειδή κόβουν μισθούς, συντάξεις, καταστρέφουν το σύστημα της υγείας, απολύουν καθηγητές από γυμνάσια και λύκεια, διώχνουν υπαλλήλους από υπηρεσίες. Δεν κατάλαβα ακριβώς μέσα στον εφιάλτη μου αν όλα αυτά ήταν προγραμματικές δεσμεύσεις αυτής της κυβέρνησης. Αν δηλαδή οι ψηφοφόροι της επέλεξαν να κοπούν μισθοί, συντάξεις και όλα τα υπόλοιπα... Είδα ακόμη ότι υπέγραψα ένα συμβόλαιο εργασίας που έγραφε πως δεν δικαιούμαι επίδομα Χριστουγέννων…

25.10.2013 Στην περιοχή της τέχνης συνηθίζονται οι κατηγοριοποιήσεις. Τις επιβάλλουν διαφορετικές καταγωγές, ιδιοσυγκρασίες, οράματα και αισθητικές επιλογές. Πάντα υπήρχε το «ελαφρό» και το «ποιοτικό» και πάντα υπήρχαν και οι ανάλογες «σχέσεις» και «αποστάσεις» ανάμεσα στους εκπροσώπους κάθε μιας από αυτές τις κατηγορίες. Ναι, σε περιόδους αδράνειας κυρίως υπάρχουν τείχη που χωρίζουν τους κόσμους των δημιουργών, ανάλογα με το πού είναι «πολιτογραφημένοι». Έρχονται όμως στιγμές που, ως διά μαγείας, οι διαχωριστικές γραμμές εξαφανίζονται. Που οι «ποιοτικοί» χρησιμοποιούν τα όπλα και τις φόρμες των «ελαφρών» και τούμπαλιν. Μια τέτοια στιγμή είναι η κήρυξη ενός πολέμου. Η 28η Οκτωβρίου του 1940 βρήκε το ελληνικό θέατρο σε πλήρη δραστηριότητα, με τις «κατηγορίες» του απόλυτα διαμορφωμένες. Το «Βασιλικόν Θέατρον» μόλις έχει παρουσιάσει στο Ηρώδειο την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή με την Ελένη Παπαδάκη, ο Δημήτρης Χορν πρωτοεμφανίζεται στο θέατρο και η Αθηναϊκή Επιθεώρηση σε μεγάλες δόξες! Ήταν τότε η Επιθεώρηση, ένα ακμαίο θεατρικό είδος που στέγαζε και τη δημιουργία του ελαφρού τραγουδιού. Με τις παραστάσεις της συντελούσε και στη διακίνηση των νέων τραγουδιών, μιας και τα μέσα διάδοσης της μουσικής ήταν τότε ακόμα πρωτόγονα. Τακτοποιημένες λοιπόν οι κατηγορίες και τα είδη θεάματος. Ηθοποιοί ρεπερτορίου δεν καταδέχονταν να ασχοληθούν με «επιθεωρησιακά νουμεράκια» και βέβαια «αρτίστες της επιθεώρησης»…

12.10.2013 Η παραγωγή νέων θεατρικών κειμένων βρίσκεται τις τελευταίες δεκαετίες σε ελεύθερη πτώση. Μια πτώση που σήμερα είναι πια οφθαλμοφανέστατη. Η εποχή των «νοημάτων», της «βιρτουοζιτέ του ηθοποιού» ή του «ιδεολογικού στόχου» στο θέατρο έχει παρέλθει οριστικά. Στο νέο θεατρικό τοπίο, η ΕΙΚΟΝΑ έχει υποκαταστήσει το κείμενο και τους μέχρι τώρα τρόπους χειρισμού του. Τούτο βεβαίως δεν οφείλεται αποκλειστικά στην αριθμητική και ποιοτική φτώχεια των κειμένων που παράγονται. Το παντοδύναμο σύστημα του πολιτισμού της εικόνας επιβλήθηκε εξ αιτίας της τηλεοπτικής παντοκρατορίας και της απλούστευσης που αυτή επέβαλε. Μια συνταγή, την οποία παρέλαβαν τα social media και την επεξέτειναν στην έντυπη δημοσιογραφία, στις επικοινωνίες και την καθημερινότητά μας. Η εικόνα είναι ο απόλυτος διαμεσολαβητής για το καθετί. Παράγεται εύκολα από τον καθένα και κοινοποιείται με την ίδια ευκολία και απίστευτη ταχύτητα προς άπειρους αποδέκτες. Η εικόνα λοιπόν, είναι το ζητούμενο και στο θέατρο, περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο της ιστορίας του. Η μειωμένη δυναμική των σύγχρονων κειμένων ώθησε πολλούς ανθρώπους του θεάτρου να καταφεύγουν συχνότερα από άλλοτε σε θεατρικά κείμενα του παρελθόντος. Οι αρχαίοι τραγικοί και ο Αριστοφάνης, ο Σαίξπηρ και ο Μολιέρος αποτελούν συχνούς προορισμούς σκηνοθετών και ηθοποιών. Βεβαίως, η προσέγγιση γίνεται με βάση τις σύγχρονες τάσεις, καθώς και τις…

05.10.2013 Πώς γίνεται μια κτηνώδης ιδεολογία να βρει ανταπόκριση σε υπολογίσιμα μεγέθη του λαού; Να πείθει στοχεύοντας στην πιο χαμηλή λειτουργία ψυχής και μυαλού; Γίνεται. Λεφτά χρειάζονται. Με αυτά χειραγωγούνται μυαλά και συνειδήσεις. Δημιουργούνται θύτες και θύματα. Στήνεται μια σκηνή τρόμου, όπου οι σκηνοθέτες οργανώνουν τα πάντα, κρυμμένοι στο απόλυτο σκοτάδι. Για να μην κάνουμε τους ευφάνταστους σεναριογράφους περί του τι οικονομικές σχέσεις υπήρχαν ανάμεσα στη συμμορία της Χ.Α. και οικονομικούς παράγοντες της χώρας μας, ας προστρέξουμε στην Ιστορία. Και ας τη δούμε μέσα από την τέχνη. Μέσα από το θεατρικό είδος που εισήγαγε ο Έρβιν Πισκάτορ ως «Θέατρο Ντοκουμέντο». Ο όρος παραπέμπει στη δραματοποίηση ιστορικών γεγονότων, όπου το «δημιουργικό» μέρος του συγγραφέα σέβεται απολύτως τα γεγονότα τα οποία διαχειρίζεται. Ο Γερμανός συγγραφέας Πέτερ Βάις, που υπέστη ουκ ολίγα από το χιτλερικό καθεστώς, γράφει το 1960 το συγκλονιστικό θεατρικό έργο «Ανάκριση». Βασισμένος στα πρακτικά της δίκης της Φραγκφούρτης, δημιουργεί μια θεατρική καταγγελία για την οικονομική και πολιτική ελίτ που άνοιξε την πόρτα στον Χίτλερ και το καθεστώς του. Για εκείνη την τάξη, που ωφελήθηκε από τον ναζισμό και τον πόλεμο. Αντιπαραθέτει σε αυτό μαρτυρίες κρατουμένων απέναντι σε εκείνες των δημίων τους στο Άουσβιτς. Αποκαλύπτει την ψυχολογία αλλά και τη λειτουργία…

  07.09.2013 Μπαμ ηκούσθη στον αέρα και, μόλις ο Αλέξης Τσίπρας εν όψει των εκλογών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση μίλησε για τους βλαχοδημάρχους της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, εξεμάνησαν τινές εξ αυτών, μηδέ του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης εξαιρουμένου. Γιατί όμως παρεξηγήθηκαν; Στο λεξικό «Τεγόπουλου - Φυτράκη» ως βλαχοδήμαρχος ορίζεται ο δήμαρχος χωριού που κατοικείται από Βλάχους και (ειρωνικά) ο «νεόπλουτος χωρικός με αγροίκους και άξεστους τρόπους». Μπορεί ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ως Ηπειρώτης εκ καταγωγής, να αναπόλησε τους τόπους των παππούδων του. Θα μπορούσαν λοιπόν να ρωτήσουν πριν εκτεθούν. Εκτός και αν εξαιρούν Σαρακατσάνους, Καραγκούνηδες και γενικώς επαρχιώτες από τους δημότες τους. Αποφάσισαν, προφανώς, ότι τους αφορά η δεύτερη ερμηνεία. Η αλήθεια είναι ότι το δημαρχοκεντρικό σύστημα που υπάρχει αυτή τη στιγμή δίνει την ευκαιρία στον κάθε δημοτικό άρχοντα, να απελευθερώσει τον πραγματικό του εαυτό. Να «εκθέσει» από την πολυπόθητη, βολική αλλά και γεμάτη φίδια καρέκλα του δημάρχου ό,τι έχει συλλέξει σε σοφία, γνώση, προσόντα, δεξιότητες και κυρίως εύρος ψυχής και αυτογνωσία. Αυτογνωσία. Πόση δύναμη χρειάζεται για να αντισταθείς στις δεκάδες, εκατοντάδες καθημερινά κολακείες και να μην πιστέψεις ότι είσαι ο Θεός της περιοχής σου. Αυτός που ορίζει ποιο πεζοδρόμιο θα φτιαχτεί, ποιος θα δουλέψει στην καθαριότητα, από ποιον θα αγορασθούν προμήθειες, αν ο Μπετόβεν είναι καλός μουσουργός ή…

• 10.08.2013

Προίκα τους θεωρούν οι κατ’ επάγγελμα πολιτικοί τη φωτογράφισή τους με κάποιον «διάσημο».Όσο πιο συμπαθής στο κοινό είναι αυτός ο διάσημος, τόσο περισσότερο ανεβαίνουν οι μετοχές του πολιτευτή. Όσο πιο αγαπητό είναι το άλλο πρόσωπο στη φωτογραφία, τόσο πιο πολλή συμπάθειαξεκλέβει και ο επαγγελματίας βουλευτής, υπουργός, δήμαρχος κ.ο.κ. (more…)