Του Πάνου Σκουρολιάκου*
Το Μέγαρο δεν έμεινε στις αρχικές του εγκαταστάσεις, που είναι αναμφισβήτητα υποδειγματικές για τον τόπο και τον πολιτισμό. Επεκτάθηκε κτηριολογικά, συνάπτοντας μεγάλα και δυσκόλως εξυπηρετήσιμα δάνεια. Αυτή η φαραωνική επέκταση τετραπλασίασε τα ούτως ή άλλως πολλά χρέη του
Σημαντική η ιστορία του και μεγάλη η προϊστορία του. Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, που απετέλεσε όνειρο του Χρήστου Λαμπράκη, αλλά και παλιότερο του Λάμπρου Ευταξία, δίχασε και ένωσε ταυτόχρονα εχθρούς και φίλους του. Δίχασε ως προς τη σκανδαλώδη διαδικασία ίδρυσης και λειτουργίας του. Η κατασκευή του κτηρίου, θεωρήθηκε οικολογικό σκάνδαλο και προκάλεσε κινητοποιήσεις κατά τη δεκαετία του ’80. Παρ’ όλα αυτά, το κτήριο τελείωσε και άρχισε να λειτουργεί με ευθύνη του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Ένωσε το κοινό με τις παραστάσεις του σε ένα περιβάλλον – κόσμημα για τη χώρα μας. Ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, επιχορηγείται από το κράτος που διορίζει τα μισά μέλη του Συμβουλίου του, ενώ τα άλλα μισά διορίζονται από τον σύλλογο «Οι φίλοι της μουσικής».
***
Σε περιόδους ευμάρειας ακόμη, ακολούθησε μια κοστοβόρα πολιτική μετακλήσεων διάσημων ονομάτων από το εξωτερικό, ενώ υποβάθμιζε το γηγενές δυναμικό, οργανώνοντας λίγες δικές του αλλά πάντα πολυδάπανες παραγωγές. Βεβαίως, οι πόροι που του εξασφάλιζε η πολιτεία το διευκόλυναν αποφασιστικά ως προς το έργο του. Ταυτόχρονα όμως, αδυνάτιζαν την οικονομική ενίσχυση σε μια σειρά από άλλους φορείς, όπως τα κρατικά θέατρα, η Λυρική Σκηνή, οι κρατικές ορχήστρες κ.λπ.
Το Μέγαρο δεν έμεινε στις αρχικές του εγκαταστάσεις, που είναι αναμφισβήτητα υποδειγματικές για τον τόπο και τον πολιτισμό. Επεκτάθηκε κτηριολογικά, συνάπτοντας μεγάλα και δυσκόλως εξυπηρετήσιμα δάνεια. Αυτή η φαραωνική επέκταση τετραπλασίασε τα ούτως ή άλλως πολλά χρέη του. Οι τράπεζες όμως, που δεν είναι και οι πιο διακεκριμένοι φιλότεχνοι οργανισμοί, απαιτούσαν την εγγύηση των χρημάτων τους. Ποιος θα αναλάμβανε αυτή τη γενναία δέσμευση; Την λύση έδωσαν εννιά υπουργοί του ΠΑΣΟΚ, που 15 ημέρες πριν τις εκλογές του 2011, βάζουν εγγυητή των δανείων το Ελληνικό Δημόσιο!
Πληροφορίες μας μιλούν για χρέος 25.000.000 ευρώ κατ’ έτος στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Εθνική Τράπεζα και 420.000.000 ευρώ χρέος από τα δάνεια που προαναφέραμε.
***
Το Ελληνικό Δημόσιο, λοιπόν, γίνεται τριτεγγυητής σε αυτό το απίστευτο ποσόν των 420.000.000! Μπορούμε να το ξεφορτωθούμε; Να πουλήσουμε δηλαδή το Μέγαρο; Αδυνατώ να φανταστώ πως κάποιος ξένος επενδυτής θα ενδιαφερθεί να το αγοράσει. Να το κλείσουμε; Όχι. Και για λόγους πολιτισμικούς αλλά κυρίως για λόγους πείσματος στα δύσκολα. Στα πολύ δύσκολα. Το χρέος άλλωστε δεν το γλυτώνουμε. Να το αναλάβει αποκλειστικά το Δημόσιο, αφού ούτως ή άλλως έχει την οικονομική ευθύνη, και από τριτεγγυητής να γίνει πρωτεγγυητής; Αφού δηλαδή θα το πληρώσουμε που θα το πληρώσουμε, γιατί να μην είναι δημόσιο;
Ναι, αλλά τι δημόσιο; Με τη νοοτροπία του δημοσίου τομέα των προηγούμενων χρόνων ή με μια διοίκηση που θα το κάνει ελκυστικό και ανταγωνιστικό; Θα μείνει σε μια κάποια κρατικοποίηση ή θα επιχειρήσει ένα άνοιγμα, ώστε να μετατραπεί σε παλέτα πολυ-πολιτισμού; Θα γίνει ο φιλόξενος χώρος όπου θα στεγάζει νέες ομάδες, πρωτοποριακές καλλιτεχνικές δράσεις, αντισυστημικούς καλλιτέχνες που βρίσκουν παντού πόρτες κλειστές, μαζί με ορχήστρες, το Ελληνικό Φεστιβάλ, κ.ο.κ.;
***
Δύσκολες αποφάσεις, με το σκοινί στον λαιμό του εγγυητή. Και επειδή, όπως είπαμε, εγγυητής είναι το Δημόσιο, το σκοινί είναι στον λαιμό όλων μας. Ας όψονται αυτοί που μας το πέρασαν. Τώρα τι κάνουμε; Στις 31 Ιανουαρίου του 2016, λήγει η θητεία του Δ.Σ. Θα πρέπει μέχρι τότε να βρεθεί λύση. Βιώσιμη, με σεβασμό στους Έλληνες φορολογούμενους, με φροντίδα για τους ανθρώπους των τεχνών που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μέσα σε ένα άλλο, ανοιχτό στην κοινωνία Μέγαρο και με πίστη στο μέλλον που όλοι μαζί παλεύουμε να ζωγραφίσουμε για να το παραδώσουμε στα παιδιά μας και στα δικά τους παιδιά.
Το Μέγαρο, που προσελκύει τον θαυμασμό των περισσοτέρων, προκαλεί και θυμό, για μια περίοδο ανευθυνότητας, κοινωνικής αδικίας και χλιδάτης ξιπασιάς. Θα μπορούσε άραγε να γίνει το σημείο εκκίνησης και αναφοράς μιας νέας εποχής; Ας το σκεφθούμε όλοι μαζί. Επαΐοντες και μη…