Είχαν κι οι Θεοί, κατά την αρχαιότητα, τα βάσανα τους. Η διατήρηση της εξουσίας του Θεού, απαιτούσε εγρήγορση, ψυχραιμία και απουσία συναισθήματος. Προκειμένου να διατηρήσουν την παντοδυναμία τους επί των θνητών, δεν δίσταζαν να σκοτώσουν και τα ίδια τους τα παιδιά! Θα πει κανείς, αυτό έκαναν και οι θνητοί βασιλείς και αυτοκράτορες αργότερα. Σωστά. Και στην ζούγκλα συμβαίνει το ίδιο ανάμεσα στα άγρια ζώα. Κύκλος είναι και ουδείς μπορεί με βεβαιότητα να καθορήσει το ποια είναι η αρχή και ποιο το τέλος του. Οι άνθρωποι πρόβαλαν στους Θεούς την ζωική τους φύση, ή κληρονόμησαν από αυτούς τα χούγια τους ως γεννήματα τους;
Η πρώτη δυναστεία των Θεών λοιπόν, εκθρονίστηκε από το καμάρι τους, τον Κρόνο. Αυτός, φοβούμενος να μην έχει το ίδιο τέλος, κατάπινε τα παιδιά του όταν γεννιόντουσαν. Είδε κι απόειδε η σύζυγος του η Ρέα και φοβούμενη με τη σειρά της πως δεν θα υπάρξει βλαστάρι να την γηροκομήσει, κίνησε για την Κρήτη, όπου εκεί στο οροπέδιο του σημερινού Λασηθίου, (Λύκτο ονομάζονταν τότε), γέννησε τον μέγα Δία! Τον έκρυψε λοιπόν, σε μια απάτητη σπηλιά, πάνω σε ένα βουνό με πυκνή βλάστηση. Στο Δικταίον Άντρο. Υπήρχε όμως κίνδυνος, τα κλάματα του μωρού, να γίνουν αντιληπτά από τον Κρόνο. Γι αυτό τον λόγο οι Κουρήτες, στην είσοδο του σπηλαίου, έκαναν θόρυβο, χορεύοντας έναν άγριο πολεμικό χορό, χτυπώντας ασπίδες και πόδια στη γη, ώστε να καλύψουν το μωρουδίστικο θεϊκό κλάμα.
Στα χρόνια της ακμής του Μινωικού πολιτισμού, η περιοχή ήταν κέντρο λατρείας και θυσιών. Κάθε εννέα χρόνια μια μεγάλη πομπή ξεκινούσε από τις παράλιες πόλεις, για ν ανέβει στο οροπέδιο, που περιβάλλεται από την κορυφή Σπαθί, την Τζίβη, τη Σελένα, το Λουλουδάκι, τη Σκόλκα και το Σαρακηνό, για να αποδώσει τιμές την αρχαιοελληνική φάτνη. Ο χώρος γύρω από σπήλαιο ήταν άβατος. Προχωρούσαν μόνον οι μυημένοι. Κατέβαιναν το συγκλονιστικής ομορφιάς και γοητευτικής ενέργειας Δικταίον Άντρον και εκεί, στα νερά του εξαγνίζονταν. Τότε, λάβαινε χώρα και η τελετή «ανάληψης καθηκόντων» του νέου Μίνωα.
Σε αυτήν την ασύλληπτης ομορφιάς περιοχή του ορεινού Λασιθίου, όπου και το σπήλαιο της γέννησης του Δία και στο σημείο όπου αρχίζει η διαδρομή για την είσοδο του, ο Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου μαζί με την Εφορία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, το «Καμπάνειον Ίδρυμα» και την Γ.Γ. Απόδημου Ελληνισμού, οργάνωσαν εκδηλώσεις για να τιμήσουν τον πανάρχαιο πολιτισμό της περιοχής. Να εξάρω την συμμετοχή χορευτικού συγκροτήματος της περιοχής το οποίο παρουσίασε ένα δρώμενο εμπνευσμένο από τον Μινωικό πολιτισμό, με φαντασία, μέτρο και κρητική σεμνότητα! Μια άλλη δράση, είχε ιδιαίτερη σημασία και δυνατό συμβολισμό. Κρήτες και Πόντιοι χορευτές χόρεψαν μαζί τον αρχαιοελληνικής προέλευσης χορό Πυρρίχιο, ενώνοντας τον ελληνισμό, από τον Εύξεινο Πόντο έως την Κρήτη, μέσα από την πολιτιστική διάσταση των αιώνων και των ανθρώπων. Πανελλήνιος πολεμικός χορός ο Πυρρίχιος, καταγράφεται τον 7ο αιώνα π. Χ. στην Σπάρτη και παίρνει το όνομα του από τον «πυρρίχιο πόδα» που ήταν το μουσικό του μέτρο. Για τους Σπαρτιάτες ήταν σαν ένα είδος πολεμικής προπαρασκευής και τον μάθαιναν από την παιδική τους ηλικία. Παραλλαγές του Πυρρίχιου συναντάμε σε όλη την Ελλάδα. Ο «Πρόλις» στην Κύπρο, ο «Τελεσίας» στην Μακεδονία, ο «Κλαβρισμός» στη Θράκη και βέβαια ο «Σέρα» στον Πόντο και ο «Πεντοζάλης» μαζί με άλλους χορούς στην Κρήτη. Θεωρείται πως κάθε «αντικριστός» χορός έχει τη ρίζα του στους πολεμικούς χορούς. Ακόμα και ο ερωτικός αντικριστός, μιας και ο έρωτας πόλεμος είναι…
Μας χαρίσθηκε αληθινά εκείνη τη βραδιά, ένα θέαμα που ξεπερνούσε την συγκεκριμένη χρονική στιγμή και ακόμα τις φορεσιές, τους ανθρώπους, τους χορευτές και τους μουσικούς. Όλα αυτά μαζί είχαν περάσει σε μια άλλη διάσταση όπου το μεγαλείο του συσσωρευμένου πνευματικού – πολιτισμικού πλούτου ήταν εκεί μπροστά στα μάτια όσων συμμετείχαν ως θεατές και στη συνέχεια ως μύστες, μιας και σηκώθηκαν να χορέψουν όλοι μαζί. Κρήτες, Πόντιοι, επισκέπτες και ντόπιοι, μεγάλοι και μικροί, κάνοντας θόρυβο με την ψυχή τους όπως οι κουρήτες παλιότερα, για να ζήσει και να μεγαλώσει το μωρό του Δικταίου Άντρου. Έτσι όπως ζει, μεγαλώνει και μεγαλουργεί αυτός ο λαός αιώνες τώρα, γαντζωμένος στα ακρογιάλια και τα βουνά της Κρήτης, στα βράχια του Αγαίου και του Ιονίου πελάγους, στις ράχες και τις βουνοκορφές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έτσι όπως παράγει και αφομοιώνει πολιτισμό. Όπως καλωσορίζει τον ξένο, μιας κι ό Ξένιος Δίας τον προστατεύει και τον κάνει οικείο, δικό του ως μετέχοντα της παιδείας και του πολιτισμού μας.
Οι κάτοικοι του Οροπεδίου Λασιθίου, έσμιξαν με ξενιτεμένους δικούς τους, με επισκέπτες από όλη τη χώρα αλλά και το εξωτερικό, κάτω από το φεγγάρι του Αυγούστου για να επιβεβαιώσουν για άλλη μια φορά την πανάρχαια προέλευσή τους και ακόμα να τιμήσουν τα αγαθά του κρητικού πολιτισμού που είναι η φιλοξενία, η περηφάνια και η τιμή σε ότι έφτασε έως εδώ και σε ότι με ευλάβεια διασώζουν για το μέλλον.
