Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος*
Είναι το μεγαλύτερο των Βαλκανίων. Είναι πρωτοφανώς ανεκτίμητο, είναι ο μοναδικός φορέας διαφύλαξης του ελληνικού θεάτρου και είναι σε κώμα! Ένα μουσείο εκτός λειτουργίας, ένα μουσείο του οποίου τα εκθέματα καταστρέφονται.
Το «Θεατρικό Μουσείο Ελλάδας», ιδρύθηκε το 1938 από την Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών συγγραφέων επί προεδρίας Θεόδωρου Συναδινού. Ο πρώτος έφορός του ήταν ο πρωτοπόρος ιστορικός του θεάτρου μας Γιάννης Σιδέρης.
Από τότε μέχρι τις μέρες μας ένας ανεκτίμητος θησαυρός συγκεντρώθηκε στο χώρο όπου στεγάζεται, στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου της Αθήνας. Αρχεία παραστάσεων, αφίσες και προγράμματα, φωτογραφικό υλικό και στοιχεία για το νεοελληνικό θέατρο, από τη δραστηριότητά του στις παραδουνάβιες ηγεμονίες έως το σήμερα. Υλικό από το ελληνικό θέατρο στην Αίγυπτο, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη. Υλικό από παραστάσεις όλων των θεατρικών ειδών και εποχών.
Καμαρίνια σπουδαίων θεατρίνων έχουν στηθεί με προσωπικά τους αγαπημένα αντικείμενα και κοστούμια ρόλων. Θαρρείς πως οι: Μαρίκα Κοτοπούλη, Κυβέλη, Αλέξης Μινωτής, Κατίνα Παξινού, Ελένη Παπαδάκη, Μελίνα Μερκούρη, Κατερίνα Ανδρεάδη, Δημήτρης Μυράτ, Δημήτρης Χόρν, Μαρία Κάλλας, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Τζένη Καρέζη, είναι εκεί και σε περιμένουν με εκείνη την αδιόρατη, την καλά κρυμμένη αγωνία του θεατρίνου για την ερμηνεία του. Υπάρχει ακόμα και ένα σπουδαίο αρχείο από πίνακες και μακέτες σκηνικών και κοστουμιών των Γ. Ανεμογιάννη, Π. Αραβαντινού, Γ. Βακαλό, Σ. Βασιλείου, Ν. Εγγονόπουλου, Κλ. Κλώνη, Γ. Μόραλη, Γ. Τσαρούχη, Β και Δ. Φωτόπουλου και πολλών άλλων. Εκεί βρίσκονται και τα κοστούμια με τις μάσκες που φιλοτέχνησε η Εύα Σικελιανού για τις Δελφικές εορτές που διοργανώθηκαν το 1927 και το 1930 από τον Άγγελο και την Εύα Σικελιανού.
Η θεατρική του βιβλιοθήκη, συγκεντρώνει 80.000 τόμους βιβλίων και περιοδικών με κείμενα θεατρικών έργων και πραγματείες γύρω από το θέατρο. Ανάμεσά τους, πολύτιμες συλλογές χειρογράφων και σπάνιων εκδόσεων. Ακόμα, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μαγνητοσκοπημένων θεατρικών παραστάσεων, θεατρικών ραδιοφωνικών εκπομπών, ηχητικών επενδύσεων για παραστάσεις, καθώς και ολόκληρο το κινηματογραφικό αρχείο του αξέχαστου Αριστείδη Καρύδη – Φουξ. Με την ψηφιοποίηση που περιλαμβάνει 27000 φωτογραφίες και 1000 ώρες οπτικοακουστικού υλικού, το Θεατρικό Μουσείο μπήκε και στον κόσμο της κοινωνίας της πληροφορίας.
Δυστυχώς όμως. Αυτό το σπουδαίο κεφάλαιο για το θέατρο και τον πολιτισμό γενικότερα, αφέθηκε να παρακμάσει, να μη λειτουργεί επαρκώς και τέλος να κλείσει, με ολέθριες συνέπειες για τα υλικά που έχουν συγκεντρωθεί. Υλικά ανεκτίμητα εκτεθειμένα στη βουλιμία των ποντικών της οδού Ακαδημίας!
Το οικονομικό πρόβλημα, είναι βέβαια η αιτία όλης αυτής της κατάστασης. Από τα προηγούμενα χρόνια η πολιτεία απέσυρε το ενδιαφέρον της για το Μουσείο. Να σημειώσουμε ότι από το 1976, το Θεατρικό Μουσείο έχει μετατραπεί σε αυτοτελές ίδρυμα Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου. Οι εργαζόμενοι εδώ και δύο χρόνια βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας. Απλήρωτοι, εγκαταλειμμένοι. Πληροφορίες μας, ανεβάζουν τα χρέη του σε 1.000.000 ευρώ! Υπάρχουν οφειλές προς το ΙΚΑ, προς τους ιδιοκτήτες του κτιρίου που στεγάζεται η θεατρική βιβλιοθήκη, υπάρχουν ανεξόφλητες υποχρεώσεις. Στην θεατρική «πιάτσα», κυκλοφορούν πληροφορίες, πως προηγούμενη κυβέρνηση είχε ζητήσει να παραιτηθεί η Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων από χρησιδάνειο του ΄82 ώστε να περάσει το Μουσείο στο δημόσιο, για να καταλήξει στη συνέχεια σε συγκεκριμένο ιδιώτη!
Το Υπουργείο Πολιτισμού στης σημερινής κυβέρνησης κληρονόμησε πλήθος εκκρεμοτήτων, προβλημάτων, εγκληματικών παραλείψεων. Η κατάσταση του Θεατρικού Μουσείου, είναι μια από τις πληγές που θα πρέπει να θεραπεύσει.
Για να ανοίξουν ξανά οι πόρτες του. Για να το επισκεφθούν ξανά τα σχολεία, οι θεατρόφιλοι, οι φοιτητές των δραματικών σχολών και των συναφών πανεπιστημιακών τμημάτων.
Για να χαμογελάσουν ξανά από τα καμαρίνια τους η Παξινού, ο Χόρν και οι άλλοι άγιοι του θεάτρου μας που στεγάζονται με όλα τα ενθύμιά τους εκεί.
Γιατί το Θέατρο που είναι δημιούργημα αυτού του τόπου, θα πρέπει να έχει ένα μουσείο αντάξιό του!
