Του Πάνου Σκουρολιάκου* Το πασίγνωστο τραγουδάκι που ερμήνευσε ο Δημήτρης Χορν στην παράσταση « Οδός ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι (1962), ταυτίσθηκε με τις δυσκολίες και τα βάσανα των ηθοποιών, οι οποίοι συμπλήρωναν πάντα σκωπτικά, πως «Ηθοποιός σημαίνει φως, αλλά και νερό, τηλέφωνο, νοίκι, διατροφή…». Πάντα ριγμένοι οικονομικά ήταν οι θεατρίνοι. Λογής λογής επιχειρηματίες, θιασάρχες, αιθουσάρχες, πάταγαν στη λαχτάρα τους να βρίσκονται πάνω στη σκηνή, για να τους υποχρεώνουν να εργάζονται με λίγα, έως καθόλου χρήματα. Το 1917 ιδρύθηκε το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών. Πέρασαν από αυτό θρυλικές μορφές και ως συνδικαλιστές και ως καλλιτέχνες. Απόστολος Αυδής, Σπύρος Πατρίκιος, Λυκούργος Καλλέργης, Βασίλης Μεσολογγίτης, Μαρία Φωκά και τόσοι άλλοι. Με αγώνες οι Έλληνες ηθοποιοί κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας. Πέτυχαν να έχουν αργίες, Συλλογικές Συμβάσεις, εκτός έδρας αμοιβή. Η εργοδοτική ένωση που είχε απέναντι του το ΣΕΗ ήταν η Πανελλήνια Ένωση Ελευθέρου Θεάτρου (ΠΕΕΘ). Συμμετείχαν σε αυτήν θεατρικοί επιχειρηματίες με σκληρό εργοδοτικό προφίλ οι περισσότεροι, αλλά και ηθοποιοί – εργοδότες. Διάσημοι ηθοποιοί δηλαδή που χρηματοδοτούσαν μόνοι τους τις θεατρικές επιχειρήσεις τους. Οι «θιασάρχες». Σκληροί οι αγώνες και οι διαπραγματεύσεις για αυξήσεις στη Συλλογική Σύμβαση ή άλλες εργατικές διεκδικήσεις των ηθοποιών. Στο τέλος πάντα κατέληγαν σε μια λύση, που ικανοποιούσε λιγότερο ή περισσότερο…