Του Πάνου Σκουρολιάκου * Είναι το «νευρόσπαστον» των αρχαίων ελλήνων, θεατρική κούκλα με αρθρωτά μέλη που μπορούν να κινούνται με τη βοήθεια νημάτων από τα οποία κρέμεται. Εμείς σήμερα το ξέρουμε ως «μαριονέτα». Γέννημα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, τιμήθηκε δεόντως η τέχνη του νευρόσπαστου στα δείπνα των αρχαίων Ελλήνων με άφθονο κρασί, φαγητό και φιλοσοφικές συζητήσεις. Παρατηρώντας την ιδιαιτερότητα αυτού του ταπεινού, σε πρώτη προσέγγιση θεατρικού είδους, επιφανείς συγγραφείς της αρχαιότητας, αλλά και φιλόσοφοι, θεολόγοι και επιστήμονες αφιέρωσαν σημαντικές πνευματικές εργασίες τους στις σχέσεις της τέχνης αυτής με τον καθημερινό πολιτικό και κοινωνικό βίο. Ανάμεσά τους ο Πλάτων, ο Μάρκος Αυρήλιος, ο Ευσέβιος, ο Επίκτητος, ο Φίλωνας. Έκπληκτοι, ανακαλύπτουν ομοιότητες, αναλογίες και ταυτίσεις με μείζονα θέματα και καταστάσεις της πραγματικής ζωής. Ο Πλάτων στους «Νόμους» του λέει: «Ας υποθέσουμε πως ο καθένας μας, είναι ένα νευρόσπαστο. Παραδομένος στα χέρια των θεών για τη διασκέδασή τους ή επειδή μας χρησιμοποιούν σε μια σπουδαία υπόθεση, για την οποία εμείς δεν έχουμε ιδέα. Οι δυνάμεις που μας κινούν μοιάζουν με κλωστές που τις τραβούν οι θεοί, οδηγώντας μας σε διάφορες κατευθύνσεις». Στη ρωμαϊκή περίοδο, ο Οράτιος, ο σατυρικός ποιητής Πέρσιος Φλάκος αλλά και ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρίλιος διατυπώνουν αμφιβολίες για την ελεύθερη…