Του Πάνου Σκουρολιάκου* Το κίνημα του Διαφωτισμού στην Ιταλία του 18ου αι. ενεργοποίησε τον πόθο των Ιταλών θεατρανθρώπων για την δημιουργία ενός θεάτρου «τραγωδίας» σε μιαν εποχή όπου το εμπορικό θεατρικό είδος του μελοδράματος κυριαρχούσε. Με πενιχρή παρουσία, οι τραγωδίες έβλεπαν τα φώτα της σκηνής σε αραιά διαστήματα, απευθυνόμενες σε ένα μικρό ακαδημαϊκό και κολεγιακό κοινό. Εκείνος που άλλαξε το θεατρικό τοπίο και τοποθέτησε την τραγωδία στα ενδιαφέροντα του μεγάλου κοινού ήταν ο δραματουργός Β.Α. Αλφιέρι (1749 - 1803). Ο σπουδαίος αυτός δημιουργός δεν έμεινε στα εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά ενός έργου που διεκδικεί τον τίτλο του «τραγωδιακού κειμένου». Επεξεργαζόμενος την πολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα της εποχής, πρότεινε ένα νέο είδος τραγωδίας που απαντούσε στις ανάγκες των καιρών. Κρατώντας από τους μακρινούς αρχαίους Έλληνες ομότεχνούς του μόνο την ενότητα δράσης, προίκισε τους ήρωές του με έντονα συναισθήματα και πάθη, τα οποία ήταν κυρίως κοινωνικά και πολιτικά. Οι ήρωες του πολεμούν την τυραννία, τον δεσποτισμό και την καταπίεση. Τοποθετώντας στη θεματική του την αντιπαράθεση τυραννίας - ελευθερίας, γίνεται κήρυκας και ενθουσιώδης εξεγερτής όλων όσοι ζούσαν στη σκλαβιά. Ευαίσθητος δέκτης της εποχής του, αντιλαμβανόμενος την κατάρρευση της αριστοκρατικής τάξης, επιχειρεί μια κριτική αυστηρή στη σύγχρονή του πολιτικοκοινωνική κατάσταση, γράφοντας την τραγωδία «Φίλιππος» (1775).…