Γεννήθηκε σε χρόνους δύσκολους, αλλά γόνιμους. Το 1917! Συγκέντρωσε στους κόλπους του τους επαγγελματίες της σκηνής για πρώτη φορά οργανωμένα σε μία εργατική ένωση.
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, οι έλληνες ηθοποιοί οργανώθηκαν σε «εσνάφι» , σε μια άτυπη επαγγελματική συντεχνία δηλαδή, στην Κωνσταντινούπολη, στο δεύτερο μισό του δέκατου ένατου αιώνα. Και τούτο γιατί στην Πόλη, υπήρχε πιο δραστήρια θεατρική κίνηση από εκείνη του νέου Ελληνικού Κράτους. Συγκεντρώνοντας το θεατρικό δυναμικό των παραδουνάβιων ηγεμονιών όπου άνθισε το ελληνικό θέατρο πριν ακόμα από την επανάσταση του ΄21, αλλά και σπουδασμένους στην δυτική Ευρώπη θεατρίνους, το «ρωμαίικο» θέατρο στη Βασιλεύουσα κυριολεκτικά μεγαλούργησε.
Από την ίδρυσή του το Σ.Ε.Η. έπαιξε σπουδαίο ρόλο όχι μόνο στην πολιτιστική, αλλά και την κοινωνική ζωή του τόπου, δίνοντας αγώνες για την ελευθερία, τη δημοκρατία, την κοινωνική πρόοδο. Ευαίσθητοι στις ανάγκες και τα προβλήματα του λαού οι έλληνες ηθοποιοί, υπήρξαν μαχητές στους αγώνες της πατρίδας. Απέναντι στην δικτατορία του Μεταξά, στον πόλεμο του ΄40, την αντίσταση, στους αγώνες για τη δημοκρατία. Το «Θέατρο του Βουνού» στα πλαίσια του ΕΑΜ, εμψύχωνε μαχητές και λαό. Και οι μετεμφυλιακές διώξεις , οι φυλακίσεις και εξορίες μέχρι την εποχή της δικτατορίας των συνταγματαρχών, στράφηκαν εναντίον πλήθους θεατρίνων. Η απριλιανή χούντα μάλιστα, διέλυσε το Σωματείο, δημιουργώντας στη θέση του ένα σωματείο «σφραγίδα». Η πλειονότητα όμως των ηθοποιών, αγωνίστηκε απέναντι στη δικτατορία συμμετέχοντας σε οργανώσεις, διαμαρτυρίες και βέβαια, πολέμησε με τα δικά της όπλα. Τη σκηνή, και την παράσταση!
Με σκληρούς αγώνες το ΣΕΗ κατέκτησε αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας μέσω Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, καθιερώνοντας την αργία της Δευτέρας, την μείωση των παραστάσεων από 14 σε 8 την εβδομάδα, εξασφαλίζοντας ωράριο εργασίας και άλλες μικρές ή μεγαλύτερες νίκες που συνέτειναν ταυτόχρονα και στην ποιοτική αναβάθμιση του Θεάτρου. Όμως τίποτα από αυτά δεν ισχύει πια! Όσα κατακτήθηκαν μέσα σε εκατό σχεδόν χρόνια, η μνημονιακή λαίλαπα, τα σάρωσε μέσα στα τέσσερα αυτά μαύρα χρόνια για την πατρίδα μας. Συλλογικές συμβάσεις δεν υπάρχουν. Οι πρόβες δεν πληρώνονται. Οι ηθοποιοί μπορούν να εκληφθούν ως ωρομίσθιοι με 3,5 ευρώ την ώρα. Δηλαδή μια παράσταση δύο ωρών αμείβεται με 7 ευρώ. Πέντε παραστάσεις τη βδομάδα, 35 ευρώ. Τον μήνα 140 ευρώ. Πέντε μήνες (σε επιτυχία) η σαιζόν, 700 ευρώ για να ζήσει ο ηθοποιός μισό χρόνο. 1400 για όλη τη χρονιά! Αυτό κι αν είναι success story! Ας μην μιλήσουμε βέβαια για τις παραστάσεις των Δευτερο-Τριτων, για τις αμοιβές στην τηλεόραση που ξεπερνά και το δωδεκάμηνο για να καταβληθούν, κι ένα σωρό άλλα, πραγματικά τραγικά.
Σπουδαία κατάκτηση του ΣΕΗ όλα αυτά τα χρόνια, είναι και η δημιουργία του «Οργανισμού Εταιρικών Θιάσων» όπου ενισχύεται το συνεταιριστικό πνεύμα στην παραγωγή, με συνεταίρους- αφεντικά τους ίδιους τους ηθοποιούς. Να σημειώσουμε πως πλήγμα στο εργασιακό περιβάλλον των ηθοποιών, αποτέλεσε η κατάργηση της «Άδειας Εξασκήσεως Επαγγέλματος» από το ΠΑΣΟΚ στις αρχές της δεκαετίας του΄80. Άνοιξε την πόρτα για την αποδόμηση του επαγγέλματος.
Μέσα σε αυτό το ζοφερό τοπίο, το ΣΕΗ εδώ και λίγες ημέρες έχει ένα νέο Διοικητικό Συμβούλιο, με ενισχυμένες σε έδρες και ψήφους τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς. Πολλά έχει να κάνει η νέα διοίκηση. Και πρώτα απ όλα, την αλλαγή του καταστατικού, μιας και το υπάρχον, εξυπηρετούσε άλλες εργασιακές συνθήκες, άλλων εποχών. Να τονισθεί και να αναβαθμισθεί η δράση του «Οργανισμού Εταιρικών Θιάσων» για την αντιμετώπιση της ανεργίας που ξεπερνά τα 90%, αλλά και για να δοθεί η δυνατότητα για καλλιτεχνική έκφραση μέσα από τις συλλογικότητες αυτών των θιάσων.
Τα θέατρα, αυτή την εποχή της Κρίσης είναι γεμάτα. Ανεβαίνουν πολλές παραστάσεις. Το κοινό έρχεται στο θέατρο. Αλλά ενώ οι αριθμοί θεατών και παραστάσεων ευημερούν, οι εργαζόμενοι στο θέατρο πένονται! Το σλόγκαν που κυκλοφορεί στην επαγγελματική θεατρική πιάτσα είναι «Δουλειά υπάρχει, λεφτά δεν υπάρχουν». Γιατί και στο θέατρο όπως και σε όλους τους άλλους τομείς, το παιχνίδι παίζεται προς όφελος των αφεντικών. Καιρός, αυτό να αλλάξει.
Να αγωνισθεί το ΣΕΗ λοιπόν, εφ όσον υπάρχουν δουλειές, να αμείβονται και οι εργαζόμενοι ηθοποιοί!
Δημοσιεύθηκε στην ΑΥΓΗ στις 10/5/2014
