Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος*
Σε ένα πρόσφατο ταξίδι μου στην Καππαδοκία, πήρα στα χέρια μου δύο καλαίσθητους τόμους με τίτλους «Ρωμαίικο Ημερολόγιο 2013» και «2014». Βρισκόμουν στο χωρίο Προκόπι (Uzgout) της Καισάρειας, όταν ο πρόεδρος των Καππαδοκικών Σωματείων Φάνης Ισακίδης μου τους έφερε, σταλμένους από τον Γιώργο Μπελίνσοϊ, των εκδόσεων «Ιστός» της Κωνσταντινούπολης. Πήρα στα χέρια μου λοιπόν δυό βιβλία από έναν ρωμαίικο εκδοτικό οίκο που τυπώνει ξανά μετά από πολλές δεκαετίες βιβλία στην ελληνική γλώσσα, στη γειτονική Τουρκία.
Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, η εκδοτική δραστηριότητα στην Βασιλεύουσα ήταν πυκνή και ενδιαφέρουσα. Με την μείωση των Ρωμιών, ατόνησε κι αυτή. Πόσα και πόσα λογοτεχνικά, φιλοσοφικά, εκκλησιαστικά, θεατρικά και άλλα βιβλία γεννήθηκαν εκεί, συνεισφέροντας στις τέχνες και τις επιστήμες, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ελληνομάθεια σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι του ελληνισμού. Τα ετήσια Ημερολόγια είχαν σπουδαία επιστημονική, καλλιτεχνική και ιστορική αξία. Το «Εθνικόν Ημεολόγιον», είναι το πρώτο Ημερολόγιο, και εκδόθηκε στο Παρίσι από τον Μ. Βρετό το 1865, ενώ στην Κωνσταντινούπολη εκδόθηκε το «Ημερολόγιον της Ανατολής», το 1879 από τους Π. Θωμά και Α. Παλαιολόγο.
Στην Πόλη πάντα έφθαναν πληθυσμοί προς εγκατάσταση. Από τους Μεγαρείς που ίδρυσαν το Βυζάντιο, έως τους Τούρκους του Μωάμεθ Β΄ που την κατέκτησε. Κύματα Eλλήνων από όλα τα σημεία της μετέπειτα Οθωμανικής αυτοκρατορίας δοκίμαζαν στην Κωνσταντινούπολη την τύχη τους. Και υπήρχαν αδελφότητες και σύλλογοι των Ηπειρωτών, των Χίων των Αρκάδων, των Καππαδοκιτών, των Ποντίων, κοκ. Αλλά και Ρωμιοί από τη Συρία, τον Λίβανο την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Όλοι αυτοί συνεισέφεραν με τα δικά τους στοιχεία πολιτισμού, ώστε εντός της οθωμανικής και στη συνέχεια τουρκικής επικράτειας να δημιουργηθεί ο Πολίτικος πολιτισμός, μπολιασμένος από χίλιους δυό παράγοντες που έφταναν από δύση και ανατολή. Στους σημερινούς, χαλεπούς καιρούς πάρα πολλοί Ελλαδίτες, επιστήμονες κυρίως αλλά και καλλιτέχνες, αναζήτησαν εργασία και εγκαταστάθηκαν στην Πόλη. Μαζί τους επιστρέφουν και κάποιο παλιοί Κωνσταντινουπολίτες.
Σε αυτά τα Ημερολόγια των εκδόσεων «Ιστός» λοιπόν, καταγράφονται συστηματικά, ιστορικά κείμενα, αναμνήσεις, έθιμα και αξίες της Ρωμιοσύνης, ώστε να γίνουν κτήμα της κοινότητας και να μεταφερθούν στις επόμενες γενιές. Ώστε να μορφοποιηθεί το νέο πρόσωπο, το σημερινό και διαρκώς μεταβαλλόμενο πρόσωπο του Ρωμιού της Πόλης.
Στον νέο αυτόν εκδοτικό οίκο , Ρωμιοί, Ελλαδίτες και Τούρκοι, εργάζονται αποτυπώνοντας όλες τις πολιτικές, νομικές, οικονομικές και καλλιτεχνικές εξελίξεις που αφορούν την κοινότητα. Υπάρχουν στατιστικοί πίνακες με δημογραφικά στοιχεία, κοινωνικές εκδηλώσεις, λογοτεχνικά και ιστορικά κείμενα από Ρωμιούς και Ελλαδίτες, ακόμα και παραρτήματα με το πολίτικο γλωσσικό ιδίωμα.
Μερικά μόνο από τα περιεχόμενα: «Ο καφές και τα καφενεία της Κωνσταντινούπολης» της Σούλας Μπόζη. «Κοινοτικές εκλογές και εκλογικός κανονισμός» του Αντώνη Παριζιάνου. Το ποίημα του ιερέα Δοσίθεου Αναγνωστόπουλου «Στο Μόδι», πληροφορίες για τον πολίτικο γλωσσικό ιδιωματισμό στο κείμενο: «Δουλεύει πάνω στα σαλάμια» του Φοίβου Κουβαρά, και το «Πάσχα του Πατριάρχη στην Ίμβρο των παιδικών του χρόνων» του Νίκου Μαγγίνα.
Είναι σπουδαία η παρουσία του «Ιστού» με τις εκδόσεις αυτές. Πέρα από τα Ημερολόγια μπορεί κανείς να βρει μεταφρασμένο στα τούρκικα Γεώργιο Βιζυηνό, τη Λυσιστράτη των Τ. Αποστολίδη και Γ. Ακοκαλίδη σε κόμικ, το «Μυθιστόρημα» του Γ. Σεφέρη στα ελληνικά και τα τουρκικά και πολλά άλλα. Είναι σημαντική η καλλιέργεια των γραμμάτων, των τεχνών, της έρευνας και της βιβλιοφιλίας σε έναν τόπο που διψά για όλα αυτά τα αγαθά. Δυστυχώς κανείς άλλος δεν μπορεί να βοηθήσει αυτήν την προσπάθεια, εκτός από τους αναγνώστες. Αναζητήστε λοιπόν περισσότερα στοιχεία στην διεύθυνση: www.istopoli.com και επικοινωνήστε στο e-mail: info@istopoli.com
Αν πάλι προτιμάτε τον κλασσικό τρόπο της αλληλογραφίας, γράψτε τους στην διεύθυνση: istos yayin , Mumhane Caddesi No 39 , Aziz Andrea Manastiri Hani, Karakoy – Istanbul Turkey
Καλή ανάγνωση!
*Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής Περιφέρειας Αττικής.
