Δεν λειτούργησε αυτόν τον Δεκαπενταύγουστο στην Παναγία Σουμελά του Πόντου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Αιτία (σύμφωνα με τις Τουρκικές αρχές): Οι εργασίες που γίνονται ώστε να αποκατασταθούν τα προβλήματα στατικότητας του ναού – σύμβολο για τους Ποντίους και όχι μόνο.
Μνημείο ακριβό της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς πια, ιδρύθηκε σύμφωνα με την παράδοση, το 386 μ.Χ. από δύο αθηναίους μοναχούς, τους Βαρνάβα και Σωφρόνιο, σε ένα εκπληκτικής ομορφιάς σημείο του όρους Μελά του Πόντου, στα 1600 μέτρα υψόμετρο. Η Μονή με την πάροδο των αιώνων απέκτησε φήμη και πλούτο, έγινε η αγαπημένη και προστατευόμενη πολλών αυτοκρατόρων, ενώ ως ευεργέτες της στους κώδικες της, αναγράφονται και πολλοί σουλτάνοι. Κατά την γενοκτονία, το μοναστήρι καταστράφηκε και η εικόνα της Παναγίας θάφτηκε σε κάποιο σημείο κοντά στη Μονή. Αργότερα, Βενιζέλος και Ινονού, συμφώνησαν να ξεθαφτεί η εικόνα και να μεταφερθεί στην Ελλάδα. Έτσι δημιουργήθηκε το νέο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου όρους στην περιοχή της Βέροιας.
Από το 2010, με άδεια των τουρκικών αρχών το Οικουμενικό Πατριαρχείο τελεί κατά τον Δεκαπενταύγουστο λειτουργία την οποία παρακολουθεί πλήθος ταξιδιωτών, ποντίων στην πλειοψηφία τους ενώ η ΕΡΤ την μετέδιδε ζωντανά.
Τον Δεκαπενταύγουστο του 2015 ορίστηκα ως εκπρόσωπος της Βουλής των Ελλήνων στην εορταστική λειτουργία. Έπρεπε να ταξιδέψω την παραμονή, 14 Αυγούστου. Ήταν εκείνες οι σημαντικές ημέρες όπου στην Βουλή ψηφίζαμε για την συμφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς. Από τις 13 Αυγούστου, στις δέκα το πρωί, ήμασταν στη Βουλή. Έπρεπε να βρίσκομαι στο αεροδρόμιο στις 5 το πρωί της επομένης . Αλλοίμονο όμως. Άλλαι αι βουλαί του Κυρίου, και άλλαι εκείνες των μακρόσυρτων και επίπονων διαδικασιών. Με την βαλίτσα στο αυτοκίνητο, συμμετείχα στην διαδικασία, έχοντας κατά νου, να μην χάσω την πτήση. Από το πρωί της 13ης, η διαδικασία ολοκληρώθηκε προς το μεσημέρι της 14ης. Εγώ (λόγω αποστολής της Βουλής) αποχώρισα στις 4.30 το πρωί και ψήφισα επιστολικά. Έφτασα στην Τραπεζούντα την ώρα που τελείωνε και η ψηφοφορία στην Βουλή.
Τραπεζούντα λοιπόν. Η αγαπημένη πόλη του ποντιακού ελληνισμού, είναι μια αντιπροσωπευτική πόλη της γείτονος με 1,5 εκατομμύριο κατοίκους. Το κέντρο θυμίζει παλιά ανατολή, ενώ η προέκτασή της είναι πυκνοκτισμένη, με εκείνες τις πανύψηλες ομοιόμορφες πολυκατοικίες – σύμβολο της σύγχρονης Τουρκίας. Θέλησα στην κεντρική πλατεία της πόλης, να πιώ έναν καφέ. Κάθισα σε ένα από τα καφέ λοιπόν, κάτω από ωραία δένδρα. Το γκαρσόνι που ήρθε, μου ζήτησε να πάω αλλού, γιατί στο μαγαζί τους σερβίρουν μόνο οικογένειες! Κοίταξα γύρω μου. Πράγματι. Ήμουν ο μόνος … «χωρίς οικογένεια». Αναζήτησα άλλο καφενείο, σε μια άκρη, όπου εκεί είδα πως κάθονταν και άλλοι «χωρίς οικογένεια», οπότε ήπια επιτέλους τον καφέ. Τούρκικο τον λένε αυτοί, Ελληνικό τον λέμε εμείς. Ο καφές, ο ίδιος είναι.
Η λειτουργία την άλλη μέρα ήταν λαμπρή και με όλη την Βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Πολλοί πόντιοι, απλοί άνθρωποι, αλλά και παράγοντες. Ανάμεσά τους και μεγαλοεπιχειρηματίες, μεγαλοπαράγοντες κλπ.
Μία φήμη επλανάτο επίμονα εκείνη την ημέρα. Μια φήμη που έλεγε πως το Πατριαρχείο Μόσχας διεκδικεί την τέλεση του μυστηρίου κατά τον Δεκαπενταύγουστο για λογαριασμό του. Φήμες ή όχι λένε πως και κάποιοι μεγαλοπαράγοντες βάζουν το χεράκι τους γι αυτό. Πάντως στο γεύμα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη μετά την λειτουργία στο όμορφο ποντιακό χωρίο Ματσούκα, συμμετείχαν και δύο ταπεινοί ντόπιοι πόντιοι, μουσουλμάνοι. Πρόσωπα με χαρακτηριστικά οικεία. Ποντιακά. Νόμιζα πως τους έχω συναντήσει κάπου στη Θεσσαλονίκη, στη Βέροια ή την Πτολεμαΐδα!
Η ιστορία με το Ρώσικο Πατριαρχείο είναι παλιά. Αναφέρει ο Σ.Π. Τανιμανίδης στο βιβλίο του «Σουμελά – Η πρόσφυξ Ποντία Παναγία», πως γύρω στο 1920, ο ηγούμενος της μονής Άνθιμος Μασμανίδης μαζί με τον ιερομόναχο Δοσίθεο, τέθηκαν σε διαρκή αργία και εξορίσθηκαν στο Άγιο Όρος, με απόφαση της συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γιατί κατά την πολιορκία της μονής από τους Νεότουρκους, ζήτησαν την προστασία της Συνόδου του Πατριαρχείου της Ρωσίας. Ενώ σύμφωνα με πιο έγκυρη εκδοχή, διαπραγματεύθηκαν την αγοραπωλησία της κυριότητας της Μονής στο Ρωσικό Πατριαρχείο, πράξη που θεωρήθηκε ως «έργον εσχάτης προδοσίας»!
Τον Δεκαπενταύγουστο του 2016 λοιπόν, η Παναγία Σουμελά στον Πόντο εσίγησε. Το 2017 τι θα γίνει άραγε;