Συνέντευξη του Πάνου Σκουρολιάκου στη Mail (Αναδημοσίευση)

Αισθανθήκατε ποτέ ότι, μπαίνοντας στο χώρο της πολιτικής, θα μπορούσατε να κλείσετε, κατά κάποιο τρόπο, τους λογαριασμούς σας με το θέατρο, με την τέχνη;

Όχι, γιατί έχω μπει στο χώρο της πολιτικής πριν μπω στο χώρο της τέχνης. Από τα πρώτα χρόνια στο Γυμνάσιο και μετά ως φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ, πριν πάω στη δραματική σχολή, ήμουν ενταγμένος στην Αριστερά πάντα και όλη η πορεία της ζωής μου και, βέβαια, η πορεία μου στο θέατρο είναι συνυφασμένες με την πολιτική, με τους αγώνες που έπρεπε να δώσουμε κάθε φορά, είτε για γενικότερα δημοκρατικά ζητήματα είτε για ζητήματα του κλάδου μας, απέναντι σε άδικους νόμους, υπουργούς και πολλές φορές σε εργοδότες που καταπατούσαν τα δικαιώματά μας. Έτσι, λοιπόν, η ενασχόλησή μου με την τέχνη και την πολιτική είναι ένα και το αυτό. Άλλωστε, έχω τη χαρά, εδώ και δύο χρόνια περίπου, να είμαι συνεργάτης της «Αυγής» κάθε Σάββατο και να γράφω τα πολυπολιτισμικά, δηλαδή θέματα που έχουν να κάνουν με την τέχνη και τον πολιτισμό. Αλλά, πάντα σε σχέση με την πολιτική, με την πολιτική διαχείρισή τους, από τα οποία βγήκε και ένα βιβλίο πρόσφατα, που λέγεται «Αναγνωστικό περί την τέχνη και τον πολιτισμό», που είναι ακριβώς αυτό, δηλαδή κείμενα γύρω από την τέχνη, τα οποία έχουν και την πολιτική τους διάσταση.

Τι είναι για εσάς το θέατρο σήμερα;

Το θέατρο, σήμερα και πάντα, είναι μια σπουδαία μορφή τέχνης, μέσα από την οποία μπορούμε να συνομιλήσουμε με τους συνανθρώπους μας, να μιλήσουμε με τον εαυτό μας και τα εσώτερα μας «θέλω». Με το θέατρο μπορούμε να εκφράσουμε ό,τι έχουμε ανάγκη να βγάλουμε προς τα έξω και να επικοινωνήσουμε με το κοινό. Αλλά και το κοινό, μπαίνοντας σε μια θεατρική αίθουσα, μεταφέρεται σε μια ωραία παράσταση, σε ένα διαφορετικό κόσμο που πρέπει, έμμεσα ή άμεσα, να έχει σχέση με αυτό που συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο. Αλλιώς, το θέατρο δεν έχει αξία. Έχει αξία, μόνο όταν βοηθάει τον άνθρωπο να ανέβει μερικές σκάλες παραπάνω και να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής, είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό είτε σε εθνικό είτε σε οποιοδήποτε άλλο επίπεδο.

Έχουμε πολλές ενδιαφέρουσες παραστάσεις από νέους καλλιτέχνες και παρατηρούμε ότι όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι προσανατολίζονται στο θέατρο, παρόλο που γνωρίζουν ότι εκεί δεν υπάρχουν, πια, χρήματα. Αποτελεί, άραγε, η τέχνη το καταφύγιο απέναντι στην κρίση;

Η τέχνη δεν μπορεί να γκρεμίσει την κρίση. Η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τα καθεστώτα. Η τέχνη μπορεί να «πλουτίσει» και να αλλάξει τους ανθρώπους. Αν οι άνθρωποι είναι πιο πλούσιοι εσωτερικά και αλλάξουν νοοτροπία, μπορούν να αντιμετωπίσουν την κρίση, την καταπίεση, τη φτώχεια, ακόμα και τον ξένο ζυγό, όπως έγινε παλιότερα, το 1940, στην κατοχή, όπου πραγματικά τα θέατρα είχαν πρωτοστατήσει στην έμμεση αντίσταση, γιατί υπήρχε λογοκρισία από τους Γερμανούς. Το ίδιο έγινε και στη δικτατορία. Αυτά τα χρόνια της κρίσης, το θέατρο αντιστάθηκε. Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχουν εργασιακά δικαιώματα. Έχει καταργηθεί η συλλογική σύμβαση των ηθοποιών, ο καθένας πληρώνει όσο θέλει, όταν θέλει και αν θέλει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ιδιαίτερα οι νεότεροι άνθρωποι να αναγκάζονται, πολλές φορές, να δουλεύουν σε άλλες δουλειές. Και όταν λέω να δουλεύουν, εννοώ part-time ή κάποιες ώρες, για να εξοικονομούν κάποια χρήματα και να βάζουν από την τσέπη τους για να κάνουν μικρές παραγωγές σε μικρούς χώρους, Δευτερότριτα ή μια φορά την εβδομάδα ή δύο φορές την εβδομάδα, για να καταθέσουν την αγωνία τους, να καταθέσουν τη δική τους άποψη για το θέατρο και να αντισταθούν σε αυτή τη λαίλαπα, στην οποία ζούμε τα τελευταία 6 χρόνια. Πλέον, με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, γίνεται μια τεράστια προσπάθεια να αντιστραφεί το τοπίο. Και έχουμε όλοι βάσιμους λόγους και ελπίδες ότι αυτό το τοπίο θα αντιστραφεί, η τέχνη θα σέβεται, ξανά, τους ανθρώπους που δουλεύουν για αυτήν, θα τους ανταμείβει και υλικά, όχι μόνο ηθικά, γιατί η εποχή όπου ο καλλιτέχνης ήταν ένα πιόνι, που από τη στιγμή που διάλεξε να ασχοληθεί με την τέχνη ήταν υποχρεωμένος να πεινάσει και να υποφέρει, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Τι συμβουλεύετε τους νέους ανθρώπους;

Αυτό που έλεγα πάντα στους μαθητές μου, και όταν διηύθυνα την Ανώτερη Σχολή Θεάτρου του Πειραϊκού Συνδέσμου, αλλά και όταν δίδασκα στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, στο τμήμα θεατρικών σπουδών, είναι, εφόσον αγαπούν αυτό που κάνουν, να δίνουν την ψυχή τους, να δίνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα πετύχουν. Αυτό που έχουν να κάνουν είναι να χτυπούν μετά μανίας το κεφάλι τους στον τοίχο, ώστε να πέσει ο τοίχος και να μην πάθει τίποτα το κεφάλι τους. Όταν θα ρίξουν με το κεφάλι τους τον τοίχο, τότε θα έχουν πετύχει στο χώρο αυτό.

Να περιμένουμε κάποια έκπληξη από εσάς, ετοιμάζετε κάτι για το θέατρο;

Αυτή τη στιγμή, οι υποχρεώσεις μου και η ζωή μου όλη είναι η θέση στην οποία με έστειλαν οι συμπολίτες μου, της περιφέρειας Αττικής, στο ελληνικό κοινοβούλιο. Με όσο χρόνο περισσεύει από τις υποχρεώσεις μου, τις οποίες τις κάνω με πολύ μεγάλη χαρά και με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό, θα συνεχίσω την παρουσία μου στο θέατρο. Ήδη, στις 11 Ιανουαρίου σταμάτησα τις παραστάσεις του μονόλογου του Μπέκετ, «Η τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ», που είχα ανεβάσει στο ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη. Ήδη από τότε είχα κάποιες υποχρεώσεις, να παιχτεί η παράσταση σε κάποιες πόλεις της Ελλάδας. Ελπίζω ότι οι υποχρεώσεις μου στη Βουλή των Ελλήνων θα μου επιτρέψουν να πραγματοποιήσω αυτές τις παραστάσεις. Για το καλοκαίρι, υπάρχει η περίπτωση να κάνω μια άλλη παραγωγή, την οποία είχα κάνει πάλι στο ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη, μουσικοθεατρική, με τίτλο «Στο Γαλατά ψιλή βροχή», με κείμενα και μουσικές από την καθ’ ημάς Ανατολή. Υπάρχει, λοιπόν, η περίπτωση το καλοκαίρι να γίνει μια σειρά από παραστάσεις-συναυλίες με αυτή την παραγωγή.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ρόλος που έχετε υποδυθεί, αλλά και ποιος είναι ο ρόλος που δεν έχετε παίξει και που θα θέλατε να είχατε ερμηνεύσει, το απωθημένο σας;

Δεν είχα ποτέ αγαπημένους ρόλους. Ευλογήθηκα να παίξω πολύ σπουδαίους ρόλους στο παγκόσμιο ρεπερτόριο. Αλλά δεν ήταν αυτοσκοπός μου. Ο αυτοσκοπός μου ήταν να υπάρχω στο θέατρο, να είμαι στο θέατρο. Όποιο ρόλο, λοιπόν, και αν μου έδιναν, ή, αν θέλετε, όποιο ρόλο κι αν διάλεγα εγώ να παίξω, τον διάλεγα πάντα με κάποιους όρους, δηλαδή να λέει κάτι σε μένα, να μπορώ εγώ να καταθέσω κάτι σε αυτό το ρόλο και να είμαι χρήσιμος στο σύνολο, γιατί το θέατρο είναι συνολική υπόθεση, εκτός βέβαια από τις μονοπρόσωπες παραστάσεις, όπως είναι η «Τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ», η οποία είναι σόλο παράσταση. Το 99,9% του θεάτρου είναι ομαδικό άθλημα. Επομένως, εμένα με ενδιέφερε να είμαι στο θέατρο και θέλω να είμαι στο θέατρο. Εγώ το πιστεύω, το έχω ζήσει και το έχω επιβεβαιώσει στην καριέρα μου, ότι μπορείς ένα μικρό ρόλο να τον κάνεις πάρα πολύ σπουδαίο και, φυσικά, ένα σπουδαίο ρόλο να τον παίξεις σπουδαία. Αφήστε που πολλές φορές βλέπουμε πολύ σπουδαίους ρόλους να μην παίζονται καλά, σε διάφορες παραστάσεις. Άρα, λοιπόν, δεν κάνει ο ρόλος τον ηθοποιό. Βεβαίως, δίνει στον ηθοποιό τη δυνατότητα να δημιουργήσει, αλλά ο ηθοποιός κάνει το ρόλο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει άνω-κάτω την Ευρώπη, μας έδωσε πίσω τη χαμένη μας υπερηφάνεια. Τι άλλο να περιμένουμε;

Να περιμένουμε να κάνει πράξη όλα αυτά που επαγγέλθηκε. Γιατί θα τα κάνει πράξη. Έχει ήδη αρχίσει και κάνει πράξεις, με τα νομοσχέδια που είναι έτοιμα και περνούν και με το κλίμα που άλλαξε σε όλη την Ευρώπη. Αλλά επειδή όλοι μας το ξέρουμε ότι με ένα πάτημα του κουμπιού ανάβει μόνο το φως και τίποτα άλλο, χρειάζεται αυτό το αναγκαίο διάστημα, ώστε να αλλάξουν τα πράγματα στην πατρίδα μας και να είμαστε ξανά υπερήφανοι, αυτόνομοι και αυτοδύναμοι. Είμαι απόλυτα ικανοποιημένος για τα πρώτα νομοσχέδια που έρχονται σε σχέση με την ανθρωπιστική κρίση και όλα τα άλλα. Είμαι βέβαιος ότι θα ανακουφίσουν μια μεγάλη μερίδα του λαού, θα ανακουφίσουν τους ανθρώπους που αυτή τη στιγμή έχουν απόλυτη ανάγκη, ανθρώπους που δεν έχουν ρεύμα σπίτι τους, ανθρώπους που δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε στο σούπερ-μάρκετ να αγοράσουν ένα πακέτο μακαρόνια. Ας αρχίσουμε, λοιπόν, από αυτούς τους ανθρώπους και θα προχωρήσουμε πιο πέρα.

*O κύριος Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Περιφέρειας Αττικής του ΣΥΡΙΖΑ, ηθοποιός, σκηνοθέτης