Ο πολιτισμός του Σάιλοκ ( ΑΥΓΗ 27.7.2019 )

Στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων όπου η νέα κυβέρνηση της Ν.Δ. παρουσίασε τις προγραμματικές της θέσεις, ο τομέας του Πολιτισμού έτυχε μιας ιδιότυπης μεταχείρισης και από τον πρωθυπουργό και από την υπουργό Πολιτισμού.

Του Πάνου Σκουρολιάκου*

Στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων όπου η νέα κυβέρνηση της Ν.Δ. παρουσίασε τις προγραμματικές της θέσεις, ο τομέας του Πολιτισμού έτυχε μιας ιδιότυπης μεταχείρισης και από τον πρωθυπουργό και από την υπουργό Πολιτισμού. Ο μεν κ. Μητσοτάκης έκανε μια γενικόλογη και φευγαλέα ( αλλά με νόημα) αναφορά στα αυξημένα έσοδα που θα έχουν τα μουσεία και η κ. Μενδώνη μίλησε ωσάν να ήτο ο υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας.

Είμαι βέβαιος ότι, στην κοινοβουλευτική ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους, ποτέ πολιτικός επιφορτισμένος με την διαχείριση του Πολιτισμού δεν τον είδε τόσο πολύ μονοδιάστατα από τη νυν υπουργό. Στην ομιλία της, ο Πολιτισμός δεν υπήρχε, παρά μόνο μέσα από την οικονομική του διάσταση. Δεν υπήρχε άλλος Πολιτισμός, εκτός από εκείνον που συνδέεται με την επιχειρηματικότητα. Για να προλάβουμε καλόπιστες αντιρρήσεις, ευθέως να δηλώσουμε ότι το οικονομικό σκέλος οποιασδήποτε πτυχής της δημόσιας – κρατικής δραστηριότητας είναι σημαντικότατη. Όμως πέραν αυτού;

Μας πληροφόρησε η κ. Υπουργός, λοιπόν, πως η χρήση πολιτιστικών αγαθών ενδιαφέρει μόνον για την επίδραση που έχει στην πραγματική οικονομία. Πως ο Πολιτισμός, όσον αφορά το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, στηρίζει τη στρατηγική της μεγιστοποίησης των εσόδων. Εδώ, μας πληροφόρησε εμμέσως πλην σαφώς πως τα μουσεία θα μετατραπούν σε ΝΠΔΔ, που ως τέτοια δεν αποδίδουν τα έσοδά τους στο ΤΑΠ. Το θησαυροφυλάκιο, δηλαδή, του υπουργείου Πολιτισμού. Θα τα διαχειρίζονται οι διορισμένες από την κυβέρνηση διοικήσεις… Αυτό εννοούσε, φαίνεται, και ο κ. Μητσοτάκης. Κατέληξε, λοιπόν, έπειτα από πολλά άλλα κεφάλαια οικονομικού ευαγγελίου πως «ο Πολιτισμός αναγνωρίζεται ως διακριτός οικονομικός τομέας».

Παρακολουθώντας την ομιλία της κ. υπουργού στην αίθουσα, αλλά και διαβάζοντάς τη προσεκτικά αργότερα, θαύμασα την προσήλωσή της στα χρήματα που κινούνται γύρω από τον Πολιτισμό. Όσο και αν έψαξα όμως, δεν βρήκα μία λέξη για όλους αυτούς που δημιουργούν, που παράγουν τον Πολιτισμό τον οποίο η κ. υπουργός βλέπει ως εξαγώγιμο προϊόν, ως μέρος απλώς της πραγματικής οικονομίας, ως τουριστική βιομηχανία και τόσα άλλα οικονομικοτεχνικά που παρέθεσε. Και το κομμάτι του ελληνικού λαού που είναι οι δημιουργοί;

Το «Άξιον Εστί» δεν δημιουργήθηκε από μόνο του, για να το μετατρέψει η κ. Μενδώνη σε χρήμα απλώς. Οι ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου δεν γυρίστηκαν από μόνες τους, για να ταξιδέψουν σε όλον τον κόσμο δοξάζοντας τη χώρα και τον πολιτισμό μας. Το «Θέατρο Τέχνης» και το «Αμφιθέατρο», που έπαιξαν στις πιο σπουδαίες θεατρικές σκηνές του πλανήτη, πριν φέρουν χρήμα, κατέθεσαν έμπνευση, σκληρή δουλειά, προσωπικές και ομαδικές θυσίες . Ποιοι δούλεψαν για όλα αυτά; Κάποιοι αλγόριθμοι στα υπουργεία Οικονομίας και Πολιτισμού; Μήπως κάποιοι ιδεοληπτικοί νεοφιλελεύθεροι τεχνοκράτες που συνέταξαν το κυβερνητικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας;

Αλίμονο, όχι! Πίσω από τον Πολιτισμό που αναλαμβάνει ως οικονομικός μάνατζερ η νυν υπουργός επί του Πολιτισμού, υπήρξαν σπουδαίοι καλλιτέχνες: Γιώργος Σεφέρης, Θόδωρος Αγγελόπουλος, Κάρολος Κουν, Σπύρος Ευαγγελάτος, αλλά και Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, αλλά και Κατίνα Παξινού, Γιώργος Λαζάνης, Λευτέρης Βογιατζής και άλλοι, εκατοντάδες άλλοι που δούλεψαν, δούλεψαν δούλεψαν, αφοσιωμένοι στην τέχνη τους και δημιούργησαν ατομικά ή μέσα από ομάδες για να συγκροτηθεί αυτό το μοναδικό πνευματικό φορτίο που διαθέτει η χώρα μας. Για όλους αυτούς, και τους «πρωτοκλασάτους» αλλά και τους ταπεινότερους, ο δρόμος δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα. Υπήρχαν δυσκολίες, ανέχεια, ανασφάλεια, παντελής έλλειψη φροντίδας από το κράτος, ιδίως για τους «ταπεινούς».

Για τους σημερινούς δημιουργούς; Επίσης ούτε μία κουβέντα. Η κ. υπουργός δεν είναι καινούργια στο υπουργείο Πολιτισμού. Γνωρίζει τα θέματα. Γνωρίζει την ανεπάρκεια πόρων για τα μουσεία, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις ορχήστρες, τους εικαστικούς δημιουργούς, τους κινηματογραφιστές, τον χώρο του θεάτρου, του χορού, του βιβλίου και των συγγραφέων, την περιοχή του λαϊκού πολιτισμού. Για τη νέα υπουργό, όλοι αυτοί οι δημιουργοί είναι αόρατοι. Αν την ενδιαφέρει κάτι από αυτούς , είναι το έργο τους, για να το στοιχίσει στις τσιμινιέρες της πολιτιστικής βιομηχανίας. Μέσα από ποιες δυσκολίες θα παραχθεί ο πλούτος που θα φτάσει στα χέρια της φαίνεται πως δεν την αφορά. Τι ετοιμάζει για τους ανθρώπους; Ποιο περιβάλλον τούς επιφυλάσσει; Πώς θα τους εμπνεύσει;

Καμία εξαγγελία για τα προβλήματα των δημιουργών. Κανένα ενδιαφέρον για το πώς θα γίνει η ζωή τους ευκολότερη και ο δημιουργικός τους χώρος πιο αποδοτικός. Καμία αγωνία για τον σεβασμό που οφείλει η Πολιτεία στον δημιουργό. Για την αγκαλιά και την άνεση στη διαδικασία της δημιουργίας. Κουβέντα για την καλλιτεχνική εκπαίδευση. Για τη στήριξη που έχουν ανάγκη τα καλλιτεχνικά επιμελητήρια, η έρευνα, ο καλλιτεχνικός πειραματισμός, οι νέοι καλλιτέχνες, η κινηματογραφική παραγωγή, οι εκδόσεις, η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων, οι συλλογικές συμβάσεις.

Η νέα υπουργός Πολιτισμού φοβούμαι πως συμπεριφέρεται σαν τον Σάιλοκ στον σαιξπηρικό «Έμπορο της Βενετίας». Το μόνο που έχει σημασία γι’ αυτήν είναι το πουγκί. Εις βάρος τίνος όμως; Και προς όφελος ποίων; Με τίνος το άγχος, τον ιδρώτα, την κούραση και την αγωνία θα γεμίσει αυτό το πουγκί φαίνεται πως δεν την απασχολεί.

Οι καλλιτέχνες δημιουργοί, λοιπόν, ας τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Το μόνο που ενδιαφέρει την κυβέρνηση είναι να διαχειριστεί οικονομικά τον κόπο και τα γεννήματά τους.

* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Ανατολικής Αττικής και υπεύθυνος Τομέα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ

(ΠΗΓΗ : http://www.avgi.gr/article/10964/10081758/o-politismos-tou-sailok?fbclid=IwAR3_LKbNrd-g_4tOlvklTiHWTYv9SgsuzPjT3T3q-t9jc4fpMquYEmyznG8  )