Του Πάνου Σκουρολιάκου*
Το μουσικό έργο του Γιάννη Μαρκόπουλου, μας έφερε σε επαφή με ήχους και στίχους που ήρθαν εκεί στην περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών να αμφισβητήσουν την κυρίαρχη αισθητική του «Πατρίς Θρησκεία Οικογένεια», να μας τονώσουν το ηθικό, να είμαστε έτοιμοι για το μεγάλο ξημέρωμα που όλοι λαχταρούσαμε.
Το «Χρονικό» μαζί με την «Ιθαγένεια» μας έβαζαν σε δρόμους ταυτόχρονα άγνωστους, καινούριους αλλά και πολύ γνώριμους. Συγκεράζοντας το λόγιο με το παραδοσιακό, κινήθηκε πάνω στους δύο αυτούς άξονες με τρόπο θαυμαστό. Η κρητική λύρα, το σαντούρι το νταούλι και η τραχιά φωνή του Νίκου Ξυλούρη, συναντήθηκαν με το όμποε, το δυτικότροπο βιολί και την αγγελική φωνή της Μαρίας Δημητριάδη, για να μας πουν πως υπάρχει εδώ ένας τεράστιος πλούτος πολιτισμού, ελευθερίας, χρέους και αγώνα. Γεμάτο το στούντιο Λήδρα στη Πλάκα. Και όταν πρωτοπαρουσιάστηκε αλλά και αργότερα με την πτώση της χούντας. Οι στίχοι του Κ. Χ. Μύρη (του Κώστα Γεωργουσόπουλου δηλαδή), φτιαγμένοι από στέρεα υλικά, φερμένα από την εποχή των συγγραφέων του αρχαίου δράματος, μιλούσαν κατ ευθείαν στην ψυχή και το νου μας. Δεν χρειάστηκε κανενός είδους διαμεσολαβητής για την αποδοχή του έργου. Συνεννοηθήκαμε αμέσως. Γιατί μιλούσαν τη γλώσσα μας και την γλώσσα των παππούδων μας. «Κατέβηκε ο γίγαντας μ ένα δαδί στο χέρι / έριξε φώτα στις σπηλιές» μας λέει και αναφέρεται στον Προμηθέα. Αλλού μιλά για τον «Παππούλη του τον Μικρασιάτη» ή για τα «Χίλια μύρια κύματα μακριά απ τ΄ Αϊβαλή». Ο παραλληλισμός με τις τοτινές καταστάσεις στη χώρα μας, ήταν αυτονόητος. Αλλά και τις σημερινές γιατί και ο λόγος του Μύρη μαζί με τη μουσική του Μαρκόπουλου, φέρουν το παρελθόν και το βάζουν να συνομιλεί με το παρόν, με τρόπο θαυμαστό.
Γι αυτό λοιπόν, ακούγοντας μια συναυλία του συνθέτη με την «Ιθαγένεια», θαύμασα την ομορφιά, τη ζωντάνια και την διαχρονικότητα της. Ο Μίλτος Πασχαλίδης και η Νατάσα Μποφίλιου, δύο τραγουδιστές της νεώτερης γενιάς, ερμήνευσαν τα τραγούδια, αναδεικνύοντας το σπουδαίο ταλέντο τους.
Αναμφισβήτητα, η μουσική περίπτωση του Γιάννη Μαρκόπουλου, είναι εκείνη η πρόταση που επιβλήθηκε ως απόλυτα ξεχωριστή και με το δικό της στίγμα, στα μουσικά πράγματα εκείνης της εποχής. Συνέχισε, δίνοντάς μας σπουδαίους καρπούς όλα αυτά τα χρόνια.
Θυμάμαι την συνεργασία μας στα πλαίσια του «Αμφι-Θεάτρου» του Σπύρου Ευαγγελάτου, όταν είχε ντύσει με τη μουσική της Ιθαγένειας και του Χρονικού τα ιντερμέδια για την παράσταση της κωμωδίας του Μένανδρου: «Επιτρέποντες». Ήταν μια από τις σημαντικότερες παραστάσεις των τελευταίων δεκαετιών. Έδωσε σκηνική λύση για τον «αδύναμο» μέχρι τότε συγγραφέα της Νέας Αττικής Κωμωδίας. Ο Μένανδρος δεν είναι βέβαια Αριστοφάνης και τα ανεβάσματά του δεν ήταν συχνά. Ο Ευαγγελάτος έκανε μια ανεπανάληπτη παράσταση που εκτός από την Επίδαυρο, παίχτηκε σε πολλά και διάσημα φεστιβάλ ανά τον κόσμο. Στα ιντερμέδια λοιπόν, γνωστές μελωδίες του Μαρκόπουλου «έφερναν» στη σκηνή ένα θίασο που ξετύλιγε το νήμα της ιστορίας του θεάτρου με όχημα τους «Επιτρέποντες» του Μένανδρου. Σε βουβό ρόλο εκεί, η Λήδα Τασσοπούλου ήταν σπαρακτική πρωταγωνίστρια, περνώντας απλώς μερικές φορές κυκλικά την ορχήστρα της Επιδαύρου. Θυμάμαι τη συνεργασία μας με το ίδιο θέατρο στον «Ρήσο» του Ευριπίδη, και αργότερα όταν με τον Θύμιο Καρακατσάνη κάναμε στην Επίδαυρο πάλι, την «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη. ‘Ομως έχω και μια άλλη δυνατή ανάμνηση από αυτά τα τραγούδια. Ήταν η ταινία του Κώστα Αριστόπουλου «Κρανίου Τόπος», όπου ακουγόταν το υπέροχο «Μπήκαν στη πόλη οι οχτροί» σε στίχους Γιώργου Σκούρτη. Τέλος της δικτατορίας και η ταινία παίζονταν στον θρυλικό κινηματογράφο Στούντιο. Μαθητές γυμνασίου και αλλάξαμε τρία λεωφορεία να πάμε από τη Νέα Σμύρνη μέχρι την Πατησίων. Σπουδαία η ταινία αλλά και το τραγούδι που μας συντρόφευσε για όσα ακολούθησαν μετά.
Πολλά κρατάμε από αυτά τα δύο εμβληματικά έργα του Μαρκόπουλου. Δυνατή είναι η προσωπική μου τουλάχιστον αίσθηση που όταν τα ακούω, είναι σαν να ακούω τον παππούλη μου, που με τα τραχιά ρούχα, το τραχύ πρόσωπο και την τραχιά φωνή, μου λέει καινούρια, ολοκαίνουρια ποιήματα και παραμύθια.
Οι «Οχτροί» πάντως, ακόμα στην πόλη βρίσκονται…
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής της Περιφέρειας Αττικής.
