Στην κορυφή των κωμωδιογράφων δεσπόζει ο   πιο σπουδαίος του είδους, Αριστοφάνης ο Αθηναίος, που γεννήθηκε  το 445 π.χ.  στον δήμο Κυδαθηναίων, στη σημερινή Πλάκα δηλαδή. Ευτύχησε να μεγαλώσει σε μια εποχή γαλήνης και δημοκρατίας, να αφιερωθεί στην συγγραφή κωμωδιών, να βραβευθεί, να μεγαλουργήσει στην εποχή του, αλλά και να μεταφερθεί μέσω αντιγράφων στα νεώτερα χρόνια, όπου ξεκίνησε μια νέα «καριέρα». Σε μεταφράσεις στη νεοελληνική αλλά και σε άλλες γλώσσες, κυριεύει ξανά τις σκηνές των θεάτρων όπου γης. Στην πατρίδα του την Ελλάδα, τιμάται ιδιαίτερα και το γηγενές Θέατρο έχει δημιουργήσει πολλές «σχολές» θεώρησης του έργου του.  Σπουδαίες παραστάσεις ανέβηκαν από σκηνοθέτες και ηθοποιούς που αφιέρωσαν τη ζωή   και το έργο τους στην αναβίωση των κωμωδιών του μεγάλου κωμωδού.  Πλην όμως, φευ, υπάρχουν και εκείνοι οι κωμωδιογράφοι της αρχαιότητας που δεν είχαν την τύχη του Αριστοφάνη.  Είναι οι πριν από αυτόν, οι σύγχρονοί του και οι επόμενοι. Έμειναν στην αφάνεια σε σχέση με αυτόν δια μέσου των αιώνων και λίγος λόγος γίνεται για το έργο τους. Ας θυμηθούμε κάποιους  λοιπόν, όχι μόνο γιατί προετοίμασαν  μερικοί   από αυτούς το έδαφος για  τον μεγάλο ποιητή, αλλά και γιατί οι περισσότεροι είχαν ταλέντο και έργο σημαντικό,  πλην όμως … έζησαν σε λάθος…

Για τον « ΠΛΟΎΤΟ» του  Αριστοφάνη ο λόγος και για την παράσταση που   σκηνοθέτησε σε δική του διασκευή  ο  Γιώργος  Κιμούλης  στην Επίδαυρο. Κριτική θεάτρου στην ΑΥΓΗ, κατέθεσε ήδη ο  Λέανδρος Πολενάκης. Μακριά από την παρούσα στήλη λοιπόν,  φιλοδοξίες κριτικής αποτίμησης. Η φιλία με τον Κιμούλη πάει πίσω πολλές, πολλές δεκαετίες (φεύ!). Τον γνωρίζω και τον έχω παρακολουθήσει σε όλα τα βήματά του. Συνυπήρξαμε συμφοιτητές, αλλά και συμπαίκτες αργότερα στο σανίδι. Η σχέση μου με το έργο είναι βιωματική, μιας και έχω παίξει τον «Χρεμύλο» σε παράσταση του αείμνηστου Κώστα Μπάκα, και ακόμα ήταν μια από τις κωμωδίες που δούλευα πάντα με τους φοιτητές μου στο Πανεπιστήμιο αλλά και με τους σπουδαστές στην Δραματική Σχολή.  Για να είμαι ειλικρινής από την αρχή. Θεωρώ πως ο  Κιμούλης είναι ένας πολυμήχανος, ευφυέστατος θεατρίνος. Εδώ, είχε άλλους δύο σπουδαίους ομότεχνους τον Μπέζο και τον Φιλιππίδη. Αλλά και τους Γιαννόπουλο και Φάις και ακόμα μια σπουδαία ομάδα νέων ηθοποιών και μουσικών. Είχε την εικαστική συνεισφορά του Γιώργου Πάτσα, τον ήχο του Γιώργου Ανδρέου και τέλος  την μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη, που χρησιμοποίησε για να στήσει την δική του εκδοχή πάνω στο κείμενο. Εδώ, ο Κιμούλης, οργανώνει την πιο απροσδόκητη έναρξη παράστασης Αριστοφανικού έργου. Σε…

Του Πάνου Σκουρολιάκου* Συμμετέχοντας σε μια ημερίδα των Ελληνικών Κοινοτήτων  της Γερμανίας στην Νυρεμβέργη με θέμα την εκπαίδευση των ομογενών μας, βρέθηκα μπροστά σε πολλές εκπλήξεις. Μία από αυτές, ευχάριστη μάλιστα, ήταν η ανακάλυψη πως ενώ στην Ελλάδα οι σπουδές των νηπιαγωγών  δίδονται σε επίπεδο Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, στη Γερμανία  καλύπτονται από μία διετή πρακτική εξάσκηση.  Κατά δυστυχίαν,  οι  απόφοιτοι των Ελληνικών ΑΕΙ  εκπαιδευτικοί προσχολικής αγωγής, εκεί, υπολογίζονται στο επίπεδο των συναδέλφων τους της πρακτικής εξάσκησης. Ένοιωσα πραγματικά υπερήφανος για την πρόνοια της Ελληνικής πολιτείας να εξασφαλίσει εκπαίδευση υψηλού επιπέδου σε όλες τις βαθμίδες. Από το νηπιαγωγείο έως το Πανεπιστήμιο. Μοιραία όμως, ο νους έκανε ένα άλμα προς την καλλιτεχνική εκπαίδευση. Τι έχουμε εδώ; Υπάρχουν,  πράγματι πανεπιστημιακά τμήματα καλών τεχνών. Και στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη και στην Κέρκυρα, τη  Φλώρινα και αλλού. Υπάρχει σε  ανώτατο επίπεδο σπουδών η σχολή κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν τα μουσικολογικά τμήματα σε  πανεπιστήμια και  σε ΤΕΙ. Υπάρχουν τα τέσσερα τμήματα θεατρικών σπουδών. Σε δύο από αυτά γίνονται  και μαθήματα  θεατρικής πρακτικής, αλλά ούτε  η ιδρυτικές τους αποφάσεις, ούτε το πρόγραμμά τους μπορεί να τα πιστοποιήσει ως τμήματα  των οποίων οι απόφοιτοι είναι ηθοποιοί ή θεατρικοί σκηνοθέτες. Το να σπουδάσει κανείς ζωγραφική ή υποκριτική σε…

Του Πάνου Σκουρολιάκου* Πώς να χωρέσεις σε ένα θεατρολογικό συνέδριο το μέγεθος του σκηνοθέτη, μεταφραστή, μουσικού, φιλόλογου – ερευνητή, του πανεπιστημιακού δάσκαλου και του μέλους της Ακαδημίας Αθηνών Σπύρου Α.  Ευαγγελάτου. Είναι αδύνατον! Παρ όλα αυτά, οι συνάδελφοι και μαθητές του στο Τμήμα  Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, οργάνωσαν ένα υποδειγματικό επιστημονικό συνέδριο, ζωντανό, ευαίσθητο, ακριβές και εξαιρετικά  ενδιαφέρον. Γύρω στους 50  επιστήμονες και δημιουργοί συμμετείχαν με ανακοινώσεις, παρεμβάσεις και συζητήσεις σε στρογγυλά τραπέζια. Πρωτόπαιξα στο «Αμφι – Θέατρο» του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου πρωτόβγαλτος ηθοποιός το 1999 στην «Ψυχοστασία», (παράσταση βασισμένη σε σπαράγματα από χαμένες τραγωδίες του Αισχύλου). Γνώρισα λοιπόν έναν σκηνοθέτη στον οποίο συνυπήρχαν  ταυτόχρονα και έντονα  το Απολλώνιο και το Διονυσιακό πνεύμα. Ερχόταν στην πρώτη ανάγνωση του έργου με ένα τεράστιο θεωρητικό απόθεμα. Επιστήμονας – ερευνητής και διανοούμενος ο ίδιος είχε εξαντλήσει το θεωρητικό πεδίο του προς παράσταση κειμένου και ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει όλες τις ιδιαιτερότητες  του, κρυφές ή φανερές. Όταν όμως έμπαινε στην πρόβα, μετατρεπόταν σε ένα παλλόμενο Διονυσιακό σώμα. Μια  δυνατή θεατρική μηχανή που παρήγαγε έργο σπουδαίο, μη διστάζοντας να φτάσει στα άκρα της πρακτικής του θεάτρου. Με μέτρο και γούστο, αναμετράται με το ένστικτο. Το αφήνει να τον οδηγήσει στις προτάσεις…

Όταν βρέθηκα δίπλα στον Αλέκο Σακελλάριο, ήταν ήδη ένας θρύλος. Ήταν το καλοκαίρι του 1988 και συναντηθήκαμε για να ανεβάσουμε, με σκηνοθέτη τον ίδιο, το έργο του “Μανωλάκης ο βομβιστής”. Το είχε γράψει κατά την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας στην Ελλάδα και “έπαιζε” κωμικά με τις βόμβες που έβαζαν αντιστασιακοί, τότε. Η κατάσταση στη χώρα είχε πια αλλάξει. Η χούντα είχε περάσει, το ΠΑΣΟΚ ήταν στην εξουσία, και οι στρεβλώσεις που οδηγούσαν εκείνη την εποχή στο 1989, με το σκάνδαλο Κοσκωτά και την κυβερνητική συνεργασία δεξιάς και αριστεράς το ’89 ήταν επί θύραις. Ο “Μανωλάκης” ήταν, λοιπόν, μια κωμωδία, όχι από τις “κλασικές” του Σακελλάριου. Πραγματεύεται ένα θέμα που δεν είναι από τα πιο οικουμενικά που έπιασε στα τόσα πολλά θεατρικά που μας παρέδωσε. Ξεκινήσαμε λοιπόν πρόβες στο σπίτι του, επί της οδού Ευελπίδων στο Πεδίο του Άρεως. Όλοι, γύρω από το γραφείο του. Αρχίσαμε την ανάγνωση, και μείναμε αρκετόν καιρό να κάνουμε “καθιστή πρόβα”. Εμείς, άπειροι στην καθημερινή εκφορά του λόγου επί σκηνής, που όμως έχει προσωπικότητα και ουσία, τον χαζεύαμε όταν δίδασκε την “τέχνη της ατάκας”. Πώς αυτός, ένας συγγραφέας κατ’ ουσίαν και εξ ανάγκης σκηνοθέτης, ήξερε τόσο πολύ καλά να “πλασάρει την ατάκα” και να την κάνει…