Εν τέλει το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» εξέφρασε, αγαλλίασε, συνεπήρε, ενέπνευσε την ανθρωπότητα. Δεν είναι απλώς ένα φιλμ για τους κομμουνιστές και την επανάσταση. Είναι ένα παγκόσμιο έργο τέχνης Του Πάνου Σκουρολιάκου** Με την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης, ένας αισιόδοξος αέρας καλλιτεχνικής δημιουργίας αναζωογονούσε την επικράτεια των Σοβιέτ. Νέες φόρμες και ιδέες στο θέατρο, τα εικαστικά, τη λογοτεχνία, τον χορό και βέβαια τον κινηματογράφο, το αγαπημένο εργαλείο για τη διάδοση μέσω της τέχνης των ιδεών της «νέας κατάστασης πραγμάτων», που θα έλεγαν και οι παλιοί κομμουνιστές. Έτσι λοιπόν, στα 1925, για την επέτειο της επανάστασης του 1905, σχεδιάστηκε η παραγωγή μιας ταινίας με θέμα αυτήν την πρώτη απόπειρα για την εγκαθίδρυση του νέου καθεστώτος. Η επιτροπή που συστάθηκε για την επέτειο ανέθεσε στον Σεργκέι Αϊζενστάιν, που μόλις είχε παρουσιάσει την ταινία του «Απεργία», να υλοποιήσει την απόφασή της, δημιουργώντας ένα επετειακό φιλμ. Η κομματική εντολή ήταν στα χέρια του σκηνοθέτη που έμελλε με το συνολικό έργο του να αναγνωρισθεί ως κορυφαίος εκπρόσωπος του σοβιετικού κινηματογράφου, αναμορφώνοντας και τον παγκόσμιο κινηματογράφο με την προσωπική του ματιά και το υψηλό επίπεδο των ταινιών του, που κινούνται σε ένα σαφώς ορισμένο ιδεολογικό πλαίσιο και ταυτόχρονα είναι σπουδαία αισθητικά δημιουργήματα. Κάνοντας κάποιος σήμερα μια ταινία, έχει…

Του Πάνου Σκουρολιάκου  *  Ως νύφη το «κέντρο», θα ήταν πολύφερνη και στην κοινωνική αλλά και στην πολιτική του διάσταση. Συμπεριλαμβάνοντας κοινωνικά στρώματα με μεσαίο μεν αλλά άνετο σε σχέση με εργατικά ή αγροτικά στρώματα οικονομικό στάτους, το κοινωνικό κέντρο εκφράζει εκείνους τους πολίτες που διαθέτουν συχνά ανώτερη παιδεία, υψηλό πολιτιστικό δείκτη και έχουν εξασφαλίσει μια ζωή που είναι πάνω από τον μέσο όρο της χώρας. Από αυτό το κοινωνικό κέντρο μάλιστα, είναι ευκολότερη η πρόσβαση στο ασανσέρ προς την «ανώτερη τάξη». Στη χώρα μας, την περίοδο πριν την κρίση, αυτός ο κεντρώος χώρος συμπαρέσυρε πολλούς προς τα πάνω. Με την χρεοκοπία και την κρίση όμως και η μεσαία τάξη ταλαιπωρήθηκε. Έχοντας μάλιστα την ψευδαίσθηση της διαρκούς ευημερίας και παρ ότι διέθετε οικονομικό απόθεμα, πιέσθηκε πάρα πολύ. Πέραν αυτών που είχαν φυγαδεύσει τον πλούτο τους στο εξωτερικό, οι άλλοι, είδαν τα έσοδά τους να καταρρέουν και τις επιχειρήσεις τους να κινδυνεύουν ή να κλείνουν, αδυνατώντας να διατηρήσουν το επίπεδο ζωής που είχαν εξασφαλίσει μέχρι τότε. Το «πολιτικό Κέντρο» με μακρά ιστορία στην Ελλάδα, (χωρίς να ταυτίζεται απολύτως), εξέφραζε τα στρώματα του κοινωνικού κέντρου. Αυτός ο πολιτικά κεντρώος χώρος, υπήρξε προοδευτικός και ευνοϊκά διακείμενος σε αιτήματα δημοκρατίας. Ας μην ξεχνάμε πως…

Του Πάνου Σκουρολιάκου* Το κίνημα του Διαφωτισμού στην Ιταλία του 18ου αι. ενεργοποίησε τον πόθο των Ιταλών θεατρανθρώπων για την δημιουργία ενός θεάτρου «τραγωδίας» σε μιαν εποχή όπου το εμπορικό θεατρικό είδος του μελοδράματος κυριαρχούσε. Με πενιχρή παρουσία, οι τραγωδίες έβλεπαν τα φώτα της σκηνής σε αραιά διαστήματα, απευθυνόμενες σε ένα μικρό ακαδημαϊκό και κολεγιακό κοινό. Εκείνος που άλλαξε το θεατρικό τοπίο και τοποθέτησε την τραγωδία στα ενδιαφέροντα του μεγάλου κοινού ήταν ο δραματουργός Β.Α. Αλφιέρι (1749 - 1803). Ο σπουδαίος αυτός δημιουργός δεν έμεινε στα εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά ενός έργου που διεκδικεί τον τίτλο του «τραγωδιακού κειμένου». Επεξεργαζόμενος την πολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα της εποχής, πρότεινε ένα νέο είδος τραγωδίας που απαντούσε στις ανάγκες των καιρών. Κρατώντας από τους μακρινούς αρχαίους Έλληνες ομότεχνούς του μόνο την ενότητα δράσης, προίκισε τους ήρωές του με έντονα συναισθήματα και πάθη, τα οποία ήταν κυρίως κοινωνικά και πολιτικά. Οι ήρωες του πολεμούν την τυραννία, τον δεσποτισμό και την καταπίεση. Τοποθετώντας στη θεματική του την αντιπαράθεση τυραννίας - ελευθερίας, γίνεται κήρυκας και ενθουσιώδης εξεγερτής όλων όσοι ζούσαν στη σκλαβιά. Ευαίσθητος δέκτης της εποχής του, αντιλαμβανόμενος την κατάρρευση της αριστοκρατικής τάξης, επιχειρεί μια κριτική αυστηρή στη σύγχρονή του πολιτικοκοινωνική κατάσταση, γράφοντας την τραγωδία «Φίλιππος» (1775).…